Indonezja

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

Konwertyci z islamu na chrześcijaństwo często doświadczają presji (takiej jak izolacja i przemoc werbalna), a niekiedy przemocy także ze strony własnych rodzin. W punktach zapalnych, takich jak Jawa Zachodnia czy Aceh, radykalne grupy islamskie wywierają silny wpływ na politykę lokalną. Gdy kościół jest postrzegany jako ten, który prowadzi działalność misyjną, staje się on celem ataków. W okresie sprawozdawczym odnotowano więcej takich incydentów. W niektórych regionach nietradycyjne grupy kościelne (a nawet katolicy) mają trudności z uzyskaniem pozwolenia na budowę budynków kościelnych i często są ignorowane przez lokalne władze. 

Spis treści

1. Tło

Indonezja jest czwartym najbardziej zaludnionym krajem na świecie i największą gospodarką w regionie Azji Południowo-Wschodniej. Składa się z 17.000 wysp i jest jedną z największych demokracji na świecie. Umiarkowany islam jest kwestionowany, ponieważ społeczeństwo zmierza w kierunku konserwatywnego islamu. W wyborach w 2019 r. prezydent Widodo wybrał na swojego wiceprezydenta konserwatywnego islamskiego duchownego Maa'rufa Amina, co miało odeprzeć zarzuty, że nie dba o kwestie religijne.

Władze lokalne cieszą się rozległą autonomią, obejmującą również przestrzeganie ustanowionych także przez siebie zasad. Przykładami takiego działania w okresie sprawozdawczym ŚIP 2024 były regiony, a nawet całe prowincje, takie jak Zachodnia Sumatra, które uchwaliły przepisy dotyczące obszaru kultury i tradycji, aby opierały się na prawie szariatu i Koranie (Indonezja w Melbourne, 24 stycznia 2023 r.). W prowincji Aceh obowiązuje prawo szariatu.

Islam góruje w zachodniej i środkowej części, a zwłaszcza na najbardziej zaludnionej wyspie, Jawie. Chrześcijanie, zwłaszcza przywódcy kościelni i chrześcijanie nawróceni z islamu, nadal są narażeni na ataki zarówno ze strony islamskich radykałów jak i przez urzędników państwowych (głównie lokalnych).

Autorytaryzm i majorytaryzm są również wykorzystywane w celu utrzymania kraju w jedności oraz w celu zrównoważenia panujących trudności i napięć (Brookings, sierpień 2020 r.). Przykładem na to, że w najbliższym czasie ani autorytaryzm, ani polaryzacja prawdopodobnie nie znikną z polityki indonezyjskiej jest to, że jeden z faworytów w zaplanowanych na 2024 r. wyborach nie tylko pełni obecnie funkcję urzędującego ministra obrony, ale także ma burzliwą karierę wojskową. Resorty siłowe mogą zyskać jeszcze większą niezależność i wpływ na politykę po przyszłych wyborach (IPAC, 17 sierpnia 2023 r.). Polaryzacja między islamistami, inaczej także określanymi pluralistami nadal będzie definiować indonezyjską politykę, ponieważ często postrzegana jest jako bardzo dobra metoda na pozyskiwanie wyborców. Wspólne głosowanie prawie wszystkich partii w parlamencie w sprawie zatwierdzenia nowego kodeksu karnego trafiło na pierwsze strony gazet na całym świecie ze względu na kryminalizację seksu pozamałżeńskiego (chociaż byłyby to tylko wykroczenia związane ze skargami), ale mrożący krew w żyłach wpływ na wolność wyznania i mniejszości religijne był w dużo mniejszym stopniu przedmiotem zainteresowania (The Conversation, 8 grudnia 2022 r.). Ponadto w okresie sprawozdawczym partie popierające obecny rząd przeszły już w tryb kampanii wyborczej, a walka o pozycję polityczną zawsze obejmuje podbijanie własnej wiarygodności religijnej w celu przyciągnięcia coraz bardziej konserwatywnego elektoratu.

Około jedna czwarta wszystkich indonezyjskich chrześcijan to katolicy i są oni uznawani przez konstytucję kraju za odrębną religię (podczas gdy protestanci znajdują się w kategorii „chrześcijanie”). Geograficznie katolicy zlokalizowani są na całym archipelagu, ale większość stanowią w prowincji East Nusa Tenggara (NTT) oraz na wyspie Flores i wyspach Komodo.

Protestanci także są obecni na terenie całego kraju, ale koncentracja ich jest największa we wschodnich regionach (takich jak Papua i Północne Sulawesi). Jednocześnie w zachodniej części Indonezji również znajdują się enklawy chrześcijan, np. w Tapanuli na północnej Sumatrze.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Najwięcej przypadków naruszeń praw chrześcijan odnotowuje się w Aceh, jedynej prowincji podlegającej prawu szariatu. Budowa nowych budynków kościelnych w Aceh jest praktycznie niemożliwa, a konwertyci na chrześcijaństwo z islamu doświadczają najsilniejszej presji. Inne regiony, w których dochodzi do naruszeń to Sumatra Zachodnia (Sumatera Barat), Banten, Jawa Zachodnia (Jawa Barat) oraz Wschodnia i Jawa Środkowa (Jawa Timur i Jawa Tengah).

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Historyczne społeczności obejmują Kościół Rzymskokatolicki i kościoły związane z różnymi grupami etnicznymi, takie jak Chrześcijański Kościół Protestancki Batak. Znajdują się one pod obserwacją władz a jeśli liczba ich członków wzrasta, to także wzrasta wobec nich poziom represji. Historyczne kościoły w biedniejszych regionach, takich jak Papua, Wschodnia Nusa Tenggara i Wyspy Mentawai, są przedmiotem agresywnych prób islamizacji, zwłaszcza wśród dzieci.

Społeczności konwertytów

Konwertyci się na chrześcijaństwo z islamu są ściśle monitorowani i poddawani presji, by porzuciły swoją nową wiarę, są nakłaniani w celu rekonwersji. Przykładowo, na Bali, wyspie zamieszkałej głównie przez Hindusów, osoba, która nawróci się na chrześcijaństwo, doświadczy silnej presji ze strony swojej rodziny i lokalnej społeczności.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Baptyści i zielonoświątkowcy jeśli prowadzą działalność ewangelizacyjną są celem ataków ze strony społeczności lokalnej i radykalnych grup islamskich. Okoliczni sąsiedzi często próbują utrudniać budowę nowych kościołów, a lokalne władze mogą opóźniać wydawanie stosownych pozwoleń.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Baptyści i zielonoświątkowcy są celem ataków społeczeństwa i radykalnych grup islamskich, jeśli prowadzą działalność ewangelizacyjną. Sąsiedzi próbują utrudniać budowę nowych kościołów, a władze zwlekają z wydawaniem pozwoleń.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Indonezja jest państwem o największej na świecie populacji muzułmanów. Chociaż konstytucja gwarantuje wolność religijną, wiele regionów zarządzanych jest zgodnie z prawem islamskim, a w prowincji Aceh obowiązuje prawo szariatu. Prowincja Sumatra Zachodnia uchwaliła nowe prawo uznające, że zwyczaje tej prowincji opierają się na prawie islamskim. Indonezja prowadzi przegląd ważnych regulacji dotyczących prawa karnego, które mogą mieć negatywny wpływ na prawa przysługujące osobom należącym do mniejszości w Indonezji. Obecny projekt w parlamencie koncentruje się na uznaniu "każdego żywego prawa" w Indonezji ("żywe prawo" to prawa zwyczajowe istniejące w regionach). Te "żywe prawa" mogą być interpretowane lokalnie, co oznacza, że władze lokalne mogą zdecydować się na przestrzeganie przepisów szariatu. Ponieważ w Indonezji nie ma jednolitych "żywych praw", może to otworzyć drzwi do powszechnego łamania praw, w tym "prawa o bluźnierstwie", które budzi strach w grupach mniejszościowych. (Prawo o bluźnierstwie z 1965 r. uznaje sześć oficjalnych religii (islam, katolicyzm, protestantyzm, buddyzm, hinduizm i konfucjanizm) i pozwala rządowi zakazać działalności grupom i ścigać osoby, które "zniekształcają" którąkolwiek z tych religii. Prawo to przewiduje maksymalną karę pięciu lat pozbawienia wolności). Wszystko to jest częścią konserwatywnego zwrotu w indonezyjskiej polityce i społeczeństwie.

Pomimo delegalizacji niektórych radykalnych grup islamskich, nadal wywierają one znaczący wpływ, często pojawiając się ponownie pod inną nazwą. Pieniądze napływające z Arabii Saudyjskiej do Indonezji skutkują rozpowszechnianiem w tym kraju ideologii wahhabickiej. Radykalni przywódcy islamscy podżegają do nienawiści wobec chrześcijan i innych mniejszości religijnych poprzez swoje nauczanie w meczetach i przez media. Zdarzało się nawet, że inspirowali oni ataki. Kilka konserwatywnych muzułmańskich partii politycznych, takich jak PKS, jest znanych z dążenia do ustanowienia czysto islamskiego narodu.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Chociaż rząd Indonezji dostrzegł istniejący problem nierówności płci, nadal dominują patriarchalne normy płci, małżeństwa dzieci i wysoki wskaźnik umieralności okołoporodowej kobiet. Ofiarom często trudno jest zgłaszać przypadki przemocy i uzyskać dostęp do wymiaru sprawiedliwości. Wobec chrześcijańskich kobiet i dziewcząt stosowane są groźby rozwodu, który skutkowałby utratą bezpieczeństwa zarówno fizycznego, jak i ekonomicznego. Wiele kobiet decyduje się zachować swoją nową wiarę w tajemnicy, obawiając się agresji w przypadku jej odkrycia. Zdarza się, że konwertytki mogą być zmuszane do małżeństwa. Chrześcijańskie kobiety są również marginalizowane poprzez wymuszone zasady dotyczące ubioru, często wymagające noszenia hidżabu.

Formy wywierania nacisku:

• odmowa opieki nad dziećmi;
• zmuszanie do przestrzegania nakazów związanych z ubiorem;
• wymuszony rozwód, przemoc o charakterze seksualnym.

Mężczyźni

W Indonezji zarówno chrześcijanki, jak i chrześcijanie doświadczają naruszeń swoich praw. Jednak w przypadku mężczyzn ma to miejsce w mniejszym stopniu na płaszczyźnie prywatnej. Raporty wskazują, że znaczące osoby płci męskiej, takie jak duchowni czy aktywiści, są głównymi celami publicznej dyskryminacji na tle religijnym. Mogą oni zostać oskarżeni i stanąć przed sądem pod zarzutami takimi jak "podżeganie do nienawiści religijnej". Obecność radykalnych grup islamistycznych w regionie również stanowi zagrożenie.

Formy wywierania nacisku:

• Uwięzienie przez władze.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Sytuacja chrześcijan w Indonezji nie zmieniła się znacząco, ale wskaźnik przemocy nieznacznie spadł z 12,8 punktu w ŚIP 2023 do 11,5 punktu w ŚIP 2024, ze względu na mniejszą liczbę zgłoszonych zabójstw. Zagrożenie atakiem ze strony islamskich radykałów mogło tymczasowo się zmniejszyć po aresztowaniu kilkudziesięciu ich przedstawicieli, co udaremniło przeprowadzenie przez nich ataków. Poziom wywieranych nacisków, presji w różnych sferach życia pozostał w dużej mierze na niezmienionym poziomie, co wskazuje,   że sytuacja indonezyjskich chrześcijan nie uległa poprawie.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Indonezji.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

17 września 2023 r: Władze osiągnęły kompromis i na co najmniej dwa tygodnie zaprzestano kultu w kościele Gereja Bethel Indonesia w Depok, w prowincji Zachodnia Jawa, po tym, jak tłum zaprotestował przeciwko istnieniu kościoła (Morning Star News, 20 września 2023 r.).

15 września 2023 r: Pięciu martwych młodych Papuasów znaleziono u ujścia rzeki Brasa w Dekai, stolicy regencji Yahukimo w prowincji Highland Papua. Chłopcy w wieku od 15 do 18 lat byli członkami protestanckiego kościoła Tabernacle (Kingmi) w Papui. Według kościoła, pięciu młodych ludzi regularnie dostarczało żywność do wioski, kupując ją w okolicy.

1 kwietnia 2023 r: Władze zamknęły Chrześcijański Protestancki Kościół Simalungun (Gereja Kristen Protestan Simalungun, GKPS) w Cigelam, Babakancikao, Purwakerta, prowincja Jawa Zachodnia (Morning Star News, 6 kwietnia 2023).

Życie prywatne

Oficjalnie uznawanych jest sześć religii. Konwersja z jednej religii na inną jest legalna, ale porzucenie islamu lub hinduizmu spotyka się z ostrym sprzeciwem ze strony rodziny. Konwertyci mogą zostać wyrzuceni z domu lub stracić prawo do opieki nad dziećmi. Na obszarach zapalnych takich jak Aceh, Wschodnia Jawa, Banten, Zachodnia Jawa i Zachodnia Sumatra, chrześcijanie muszą być bardzo ostrożni, gdy poruszają temat swojej wiary podczas rozmów, aby uniknąć prowokowania gniewu lub tworzenia silnej presji, której celem będzie rekonwersja. Na przykład w prowincji Aceh jest niedopuszczalne używanie widocznych symboli chrześcijańskich.

Życie w rodzinie

Zgodnie z ustawą nr 23 z 2002 r. małżonkowie adoptujący dziecko muszą być tego samego wyznania, co biologiczni rodzice dziecka. Jeśli religia biologicznych rodziców dziecka nie jest znana, za punkt wyjścia przyjmuje się religię, która jest najbardziej reprezentowana w danym regionie. Rząd wymaga, aby szkoły zapewniały chrześcijańskich nauczycieli religii. Szkoły w wielu miejscach odmawiają w wyniku czego chrześcijańskie dzieci uczęszczają na zajęcia z islamu. Wiele chrześcijańskich dzieci spotyka się z prześladowaniem w szkole z powodu swojej wiary; czasami nazywa się je „kafir” (niewierne). Muzułmańscy rodzice często zabraniają swoim dzieciom bawić się z dziećmi chrześcijańskimi. Ministerstwo edukacji musiało w okresie sprawozdawczym wycofać program nauczania religii, ponieważ zawierał błędy w doktrynie chrześcijańskiej, co pokazuje ogólne nastawienie do chrześcijan i innych mniejszości. Niepokoi fakt, że materiały szkolne dotyczące chrześcijaństwa zostały opracowane bez konsultacji z chrześcijanami (bez znaczenia, czy byliby to katolicy, czy protestanci). Wydaje się, że wprowadzenie poprawek nie napotkało trudności, ale brak konsultacji z chrześcijanami jest symptomatyczny (Fides, 29 lipca 2022 r.).

Życie w społeczeństwie

W prowincjach takich jak Aceh, Zachodnia Sumatra, Jawa Zachodnia, Jawa Wschodnia, Nusa Tenggara Barat i Gorontalo liczba chrześcijan przyjmowanych na studia na prestiżowych uniwersytetach publicznych jest bardzo ograniczona. Większość stypendiów przyznawana jest studentom muzułmańskim. Chrześcijanie mogą być nękani i poddawani ostracyzmowi, ponieważ są uważani za nieczystych, na przykład na skutek jedzenia wieprzowiny. Obserwujemy rosnący trend w kierunku dzielnic zamieszkiwanych wyłącznie przez muzułmanów ("osiedla szariatu"). Dla wielu chrześcijan awans zawodowy jest bardzo utrudniony (lub wręcz niemożliwy), a uczniom celowo przyznawane są niższe stopnie z religii, aby nie spełniali oni minimalnych wymagań niezbędnych przy ubieganiu się o zatrudnienie w administracji państwowej. Zdaniem badacza analizującego sytuację w kraju, w większości regionów w Forach Harmonii Religijnej zasiadają wyłącznie muzułmanie. Niekiedy mniejszości religijne mają głos, ale nie ma on silnej pozycji, ponieważ priorytetem są przede wszystkim interesy większości.

Życie w państwie

Chrześcijanie stają się coraz bardziej ostrożni w publicznym wyrażaniu swoich poglądów religijnych, ponieważ wypowiedzi postrzegane jako sprzeczne z islamem mogą prowadzić do oskarżenia o bluźnierstwo. Jak powiedział jeden z krajowych ekspertów: "Jest to najważniejszy powód, dla którego wielu chrześcijan w ogóle nie dzieli się swoją wiarą. Chcą i pragną tego, ale społeczeństwo mówi im, że jest to kwestia, która budząca lęk. Lepiej jest chronić rukun (harmonię) swoich ludzi, niż martwić się o to, co ich czeka, jeśli zaczną o tym mówić". Chrześcijanie są obiektem pomówień podczas nauczań w meczetach oraz internetowych kampaniach oszczerstw. Konstytucja uznaje sześć oficjalnych wyznań (islam, katolicyzm, protestantyzm, hinduizm, buddyzm i konfucjanizm), które powinny być traktowane na równi, ale w praktyce sytuacja jest odmienna. "Dekret prezydencki z 2006 r. w sprawie Harmonii Religijnej, Wzmocnienia Forów Harmonii Religijnej i Budowy Domów Modlitwy" utrudnia kościołom uzyskanie pozwoleń na budowę.

Życie w kościele

Kościoły borykają się z problemami związanymi z budowaniem budynków kościelnych czy oficjalnej rejestracji kościoła. Zgodnie z dekretem ministerialnym z 2006 roku, kościół może działać tylko po spełnieniu określonych warunków. Jego kongregacja musi liczyć co najmniej 90 członków, powinna mieć zgodę 60 sąsiadów innego wyznania i potrzebuje zgody zarówno szefa regencji (jednostki administracyjnej prowincji), jak i forum harmonii międzywyznaniowej. Nawet w przypadku uzyskania pozwolenia, radykalne grupy mogą utrudniać chrześcijanom dostęp do kościoła.

W 2020 roku prezydent Joko Widodo wypowiedział się przeciwko trudnościom, jakie napotykają wyznawcy mniejszościowych religii, starając się o rejestrację miejsca kultu. Prezydent zapowiedział, że mniejszości religijne nie powinny być dyskryminowane i pojawiła się nadzieja, że dekret prezydencki zostanie zmieniony lub zniesiony. Jak dotąd nic takiego się nie wydarzyło. 

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Indonezja zobowiązała się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych: 

• Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR).
• Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR).
• Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT).
• Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
• Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Indonezja nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Chrześcijanie nawróceni na obszarach zamieszkałych przez muzułmanów doświadczają presji i przemocy ze strony rodziny i społeczności (art. 18 ICCPR).
2. Dzieci chrześcijańskie są prześladowane z powodu wiary rodziców (art. 18 ICCPR i art. 14 CRC).
3. Chrześcijanie są dyskryminowani są w miejscu pracy z powodu swojej wiary (art. 26 ICCPR).
4. Kościoły napotykają przeszkody w uzyskiwaniu pozwoleń na budowę nowych budynków (art. 21 i 26 ICCPR).
5. Chrześcijanie są zabijani z powodu swojej wiary przez członków organizacji terrorystycznych (art. 6.1 ICCPR). 

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Poza sześcioma uznanymi wyznaniami wspólnoty mniejszościowe zgłaszały problemy z uzyskaniem wpisu swojego wyznania w dowodach osobistych. W ramach utrzymywania kontroli rząd wsparł aplikację na smartfony o nazwie Smart Pakem. Umożliwiło to obywatelom przesyłanie raportów o herezji lub bluźnierstwie przeciwko osobom i grupom, których praktyki religijne (zdaniem władz) są nieoficjalne lub nieortodoksyjne. Organizacje praw człowieka skrytykowały aplikację, twierdząc, że może ona osłabiać tolerancję i wolność religijną. Aplikacja została już usunięta ze sklepu Google Play oraz Apple Store. Prawa mniejszościowych ugrupowań muzułmańskich takich jak Ahmadi i szyici, są naruszane. Mniejszości te są pod obserwacją zarówno władz, jak i radykalnych grup sunnickich. Mniejszość hinduistyczna również jest spychana na margines.

Spis treści

10. Open Doors w Indonezji

Praca Open Doors w Indonezji na rzecz wzmocnienia Kościoła obejmuje:

• Seminaria uczniowskie oraz szkolenia na temat biblijnego radzenia sobie z prześladowaniami i posłuszeństwa wobec Boga, zwłaszcza w kontekście wielkiego posłania misyjnego Jezusa.
• Organizowanie spotkań w celu wspierania jedności między kościołami i agencjami misyjnymi.
• Dostarczanie Biblii i innej literatury chrześcijańskiej.
• Zapewnienie pomocy wierzącym w potrzebie poprzez projekty rozwoju społeczno-ekonomicznego.
• Zapewnienie wsparcia i natychmiastowej pomocy ofiarom prześladowań.

Spis treści

11. Módl się za Indonezję

• Módl się, o Boże pocieszenie i uzdrowienie dla wszystkich dotkniętych atakami na chrześcijan, w których zginęło ośmiu chrześcijan.
• Módl się, aby chrześcijanie mądrze i odważnie podążali za Jezusem w społeczeństwie, które coraz bardziej przybiera surowy islamski charakter.
• Módl się, aby wpływ ekstremistycznych grup islamskich został ograniczony; poproś Jezusa Chrystusa, aby objawił się tym, którzy mu się sprzeciwiają.