Bhutan

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

Z założenia wszyscy obywatele Bhutanu powinni być buddystami. Konwertyci na chrześcijaństwo traktowani są z podejrzliwością przez rodzinę i członków lokalnej społeczności, którzy starają się nakłonić ich do zmiany religii. Oprócz konwertytów na chrześcijaństwo w Bhutanie mieszkają chrześcijanie z mniejszości nepalskiej. Oficjalnie żaden kościół nie jest uznany przez państwo, co oznacza, że chrześcijanie sprawują kult nielegalnie. Ponadto w codziennym życiu wszyscy obywatele potrzebują dokumentu zwanego „zaświadczeniem o braku zastrzeżeń” (NOC), który jest wydawany przez władze wioski w celu potwierdzenia, że dana osoba jest dobrym obywatelem i nie sprawia władzom kłopotów. Certyfikat ten jest wymagany przy składaniu wniosków kredytowych, rejestracji nieruchomości, ubieganiu się o pracę i odnawianiu dowodu osobistego. Dla chrześcijan, którzy nie posiadają  obywatelstwa Bhutanu, uzyskanie NOC jest niemożliwe. Czasami grozi się chrześcijanom usunięciem z rejestrów spisu powszechnego, ponieważ formularz spisowy wymaga od obywateli podania wyznania.

Spis treści

1. Tło

Bhutan jest jednym z niewielu krajów, w którym zmiana sposobu sprawowania rządów została wprowadzona odgórnie, a nie oddolnie, wraz z utworzeniem przez króla monarchii konstytucyjnej w 1998 roku. Król jest młody, popularny i uważany za strażnika buddyzmu. Zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie narodowym z 1992 roku wystąpienie przeciwko królowi, narodowi lub państwu jest zdradą, a każdy winny tego przewinienia może zostać uwięziony.

Konstytucja stanowi, że buddyzm mahajana jest chroniony jako „duchowe dziedzictwo” narodu, a wszystkie instytucje religijne mają konstytucyjny obowiązek promowania tego dziedzictwa. W maju 2011 r. rząd zmienił przepisy dodając klauzulę antykonwersyjną, która mówi: „Obywatel Bhutanu ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Żadna osoba nie może być zmuszana do przynależności do innego wyznania za pomocą przymusu lub nakłaniania”. Warto zauważyć, że pojęcia „przymus” i „nakłanianie” nie są jasno zdefiniowane; daje to władzom oraz przywódcom etnicznym i religijnym możliwość wywierania presji na konwertytów. Paragraf 463 (A) ustawy (nowelizacji) Kodeksu Karnego Bhutanu z 2011 r. stanowi: „Oskarżony jest winny przestępstwa zmuszania innych do przynależności do innego wyznania, jeśli oskarżony zastosował przymus lub inną formę nakłaniania, aby spowodować konwersję z jednej religii lub wyznania na inne”. Paragraf 463 (B) dodaje: „Przestępstwo zmuszania innych do przynależności do innego wyznania stanowi wykroczenie”, za które grozi kara do trzech lat więzienia.

Po tym, jak rząd ogłosił w 2019 r., że rejestracja organizacji religijnej nie jest warunkiem niezbędnym do organizowania spotkań, chrześcijanie mieli nadzieję na większa swobodę, ale do tej pory nie dało się odczuć żadnych zmian. Może się jednak okazać, że władze celowo pozostawiają tę kwestię otwartą, ponieważ nie chcą wzbudzać niepożądanej niechęci opinii publicznej w czasie, gdy rząd ma tak wiele innych wyzwań, na których musi się skupić. Mniejszości mogą głosować i kandydować w wyborach, ale społeczeństwo i rząd nie przywiązują większej uwagi do ich stanowiska. Prawa obywatelskie i polityczne mają przed sobą jeszcze długą drogę.

Bhutan to bardzo mały kraj, graniczący z dwoma najludniejszymi państwami świata – Chinami i Indiami. Tradycyjnie więzi z Indiami zawsze były silniejsze, natomiast stosunki z Chinami wymagają wiele dyplomatycznej zręczności. Bhutan jest jedynym krajem graniczącym z Chinami, z którym Pekin nie utrzymuje formalnych stosunków dyplomatycznych ze względu na znaczące wpływy Indii. 

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Nie ma punktów zapalnych, w których dochodzi do większej liczby przypadków naruszenia wolności religijnej.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

W kraju przebywa bardzo niewielu zagranicznych chrześcijan i nie mogą być członkami kościołów domowych.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Niewielka liczba rzymskich katolików jest tolerowana, ale Kościół rzymskokatolicki nie jest oficjalnie zarejestrowany i jest przedmiotem dyskryminacji.

Społeczności konwertytów

Konwertyci ze środowisk buddyjskich, hinduistycznych lub etnicznych spotykają się z dyskryminacją, jak również z silną presją ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności, aby powrócić do buddyzmu, hinduizmu lub tradycyjnej wiary Bön.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Do tej kategorii należą wspólnoty ewangelikalne i zielonoświątkowe Znajdują się pod ścisłą kontrolą państwa; od czasu do czasu zdarzają się naloty i aresztowania.  

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Nacjonalizm religijny - buddyjski

Choć oficjalne Bhutan jest państwem świeckim, to duchowym dziedzictwem kraju jest buddyzm mahajana. Zgodnie z konstytucją „Obowiązkiem wszystkich instytucji i osobistości religijnych jest promowanie duchowego dziedzictwa kraju”. Żadna wspólnota chrześcijańska nie otrzymała pozwolenia na budowę własnego obiektu sakralnego. Szczególnie na obszarach wiejskich buddyjscy mnisi sprzeciwiają się obecności chrześcijan, nakłaniając ich do rekonwersji. Urzędnicy zwykle stają po stronie mnichów (mnisi często zatrudniani są przez państwo) i wykorzystują wszystkie dostępne im środki, aby nie dopuścić do zmian w buddyjskiej tkance społecznej. Społeczeństwo Bhutanu charakteryzuje się silnymi więziami społecznymi, a każde odstępstwo od normy, które burzy harmonię, wywołuje sprzeciw rodziny i najbliższego otoczenia. 

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Chociaż w tradycyjnym matriarchalnym społeczeństwie Bhutanu nierówność płci historycznie faworyzowała kobiety, ograniczona reprezentacja polityczna i wysoki odsetek małżeństw dzieci tworzą środowisko pełne sprzeczności, gdzie presja rodziny na kobiety jest bardzo silna. Kobiety, które dokonują konwersji z buddyzmu na chrześcijaństwo, są najbardziej narażone na prześladowania, zazwyczaj poprzez pozbawienie praw rodzicielskich lub wymuszony rozwód. Chrześcijanki w związkach małżeńskich z niechrześcijanami są nakłaniane do trwania w związku, nawet jeśli są ofiarami przemocy domowej. Kobiety niezamężne są zmuszane do zawarcia małżeństwa, tracą prawo do dziedziczenia lub są wypędzane z domów rodzinnych.

Formy wywierania nacisku:

• Wydziedziczenie lub odebrania prawa własności;
• Wymuszone małżeństwo;
• Przemoc psychiczna.

Mężczyźni

Tradycyjne matriarchalne normy oznaczają, że dziedziczenie i prawo do ziemi przekazywane są zazwyczaj w linii żeńskiej, choć nie jest to unormowane prawnie. Konwertyci mogą zostać wydziedziczeni, są wypędzani z domów i tracą prawo do spadku. Grupy rówieśnicze i lokalna społeczność odsuwają się od nich, co potęguje ich poczucie izolacji. Mężczyźni doświadczają również dyskryminacji w miejscu pracy. Kiedy tracą pracę lub możliwość uprawiania ziemi, cierpi na tym ich rodzina, ponieważ to oni są zazwyczaj głównymi żywicielami.

Formy wywierania nacisku:

• Wydziedziczenie lub odebrania prawa własności;
• Nękanie ekonomiczne w biznesie/miejscu pracy.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Sytuacja prześladowań w Bhutanie nie zmieniła się zbytnio w okresie badawczym ŚIP 2024; wynik wzrósł o 1,9 punktu. Zgłoszono więcej incydentów z użyciem przemocy, ale przemoc jest nadal na stosunkowo niskim poziomie, chociaż wynik podwoił się. Presja wzrosła najbardziej w obszarze „życia w społeczeństwie”, ale poza presją na indywidualnych chrześcijan, presja na kościoły utrzymuje się na poziomie wysokim. Niezmiennie chrześcijańscy konwertyci napotykali trudności, gdy dokonywali konwersji z buddyzmu lub religii etniczno-animistycznej. Konwertyci nie są uznawani w społeczeństwie i dlatego często są odrzucani przez współobywateli, a władze odmawiają im wydania oficjalnych dokumentów. Dzieci chrześcijan często doświadczają dyskryminacji w szkole. Kościoły chrześcijańskie, które próbowały zorganizować spotkania, doświadczyły prześladowań i trudności, zwłaszcza po piśmie z Departamentu Prawa i Porządku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z kwietnia 2023 r., w którym zwracano się do administracji Dzongkhag i Thormde o niedopuszczenie do zgromadzeń religijnych bez zgody i zatwierdzonego programu zgodnego z kulturą, tradycjami i wartościami społecznymi Bhutanu. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Bhutanu.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie badawczym

Ze względów bezpieczeństwa nie możemy podać szczegółowych danych na temat incydentów z użyciem przemocy.

Życie prywatne

Konwersja na chrześcijaństwo wywołuje sprzeciw rodziny, lokalnej społeczności, autorytetów religijnych i władz; nawet rozdawanie chrześcijańskich ulotek może skończyć się aresztowaniem.  Paragraf 463 (A) krajowego Kodeksu Karnego stanowi, że konwersja pod ‘przymusem’ lub pod wpływem ‘innych środków nakłaniania’ jest przestępstwem karalnym. Kodeks nie definiuje pojęć ‘przymusu’ i ‘nakłaniania’ co pozwala przedstawicielom władz i przywódcom religijnym na wykorzystywanie ich jako przepisów antykonwersyjnych.  Konwertyci zazwyczaj nie ujawniają swoich przekonań religijnych publicznie i spotykają się w tajemnicy. Chrześcijanie, a nawet kościoły, unikają publicznego eksponowania symboli religijnych, ponieważ może to wywołać negatywną reakcję ze strony nacjonalistów i radykalnych buddystów.

Życie rodzinne

Dzieci chrześcijan są dyskryminowane przez nauczycieli szkolnych i kolegów z klasy. Obowiązkowo biorą udział w lekcjach buddyzmu i obrzędach religijnych oraz modlitwach, w tym w pokłonach przed świątyniami. Członkowie rodziny, lokalnej społeczności i władze uniemożliwiają przeprowadzenie chrześcijańskich pogrzebów. Ze względu na silny sprzeciw buddystów zmarli chrześcijanie często są chowani w sąsiednich Indiach. Chrzty są postrzegane jako ostateczny dowód na „nakłonienie” do konwersji i dlatego są przeprowadzane w tajemnicy. Według eksperta krajowego: „Chrześcijanie napotykają trudności związane ze spisem ludności, ponieważ urzędnicy państwowi obiecują im wydanie dowodu osobistego, jednak mimo kilku wizyt w urzędzie chrześcijanie nie otrzymują dokumentu”.

Życie w społeczeństwie

Szczególnie na obszarach wiejskich oczekuje się od chrześcijan uczestniczenia w tradycyjnych obrzędach buddyjskich, a unikanie ich prowadzi do prześladowań. Chrześcijanie są inwigilowani (np. poprzez podsłuch telefoniczny i śledzenie mediów społecznościowych) przez członków lokalnej społeczności, a ich zachowanie zgłaszane jest odpowiednim władzom. Chrześcijanie oskarżeni na podstawie prawa antykonwersyjnego, są wzywani na posterunek policji i przesłuchiwani. Chrześcijanie są pomijani przy zatrudnieniu lub podczas przyznawania dotacji w ramach programów rządowych, mogą też stracić pracę, kiedy ich pracodawca dowie się o ich przynależności religijnej. To dlatego chrześcijanie wolą nie ujawniać wyznawanej religii.

Życie w państwie

Konstytucja chroni buddyzm mahajany jako „duchowe dziedzictwo” narodu. Chociaż Konstytucja wspomina o prawie do wolności religii lub przekonań, paragraf 463 (A) Kodeksu Karnego stanowi, że:  „Oskarżony jest winny przestępstwa zmuszania innych do przynależności do innego wyznania, jeśli oskarżony zastosował przymus lub inną formę nakłaniania, aby spowodować konwersję z jednej religii lub wyznania na inne”. Grozi za to kara do trzech lat pozbawienia wolności. Komisja ds. Organizacji Religijnych (CRO), organ państwowy zajmujący się rejestracją organizacji religijnych, nie uznała jeszcze żadnej chrześcijańskiej organizacji społeczeństwa obywatelskiego ani partii politycznej. Z powyższego wynika, że ​​dopuszczalne są jedynie zgromadzenia religijne zgodne z „kulturą bhutańską”.

Życie w kościele

Zarejestrowanie kościoła pozostaje największym problemem wspólnot, ponieważ bez uzyskania formalnej zgody na prowadzenie działalności kościoły działają nielegalnie. Chociaż władze na szczeblu krajowym twierdzą, że chrześcijanie mogą się gromadzić, spotkania są zakłócane przez mieszkańców wsi lub ich legalność jest kwestionowana na poziomie lokalnym. Grupy chrześcijańskie, które starają się o rejestrację w Komisji Organizacji Religijnych (CRO), nie otrzymują odpowiedzi.  W Bhutanie nie wolno wydawać Biblii ani innych materiałów chrześcijańskich, a ich import jest zakazany, chyba że są one przywożone w małych ilościach, wyłącznie na użytek prywatny. 

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Bhutan zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych: 

1. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
2. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Bhutan nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Dzieci chrześcijańskie są zmuszane do uczestniczenia w buddyjskich lekcjach religii oraz w obrzędach i świętach religijnych, które nie są zgodne z ich przekonaniami religijnymi (Art. CRC).
2. Chrześcijańskie konwertytki narażone są na wymuszone małżeństwa z muzułmanami (Art. 23 ICCPR; Art. 16 CEDAW). 

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Według raportu Departamentu Stanu USA (IRFR 2022 Bhutan): „Świątynia Hindu Devi Panchayan w Thimphu, sfinansowana przez rząd, zatwierdzona przez króla i konsekrowana w 2019 r., została oficjalnie otwarta 23 września (2022 r.). Według organizacji pozarządowej Minority Rights Group International władze przyznały świątyniom buddyjskim pierwszeństwo przed świątyniami hinduistycznymi w procesie wydania pozwoleń” (str. 3). Lhotshampas, którzy mieszkają w Bhutanie, ale pochodzą z Nepalu, są w większości hinduistyczną grupą, zamieszkującą głównie południowe niziny kraju. Szacuje się, że stanowią oni 33% ludności Bhutanu. W ostatnich dziesięcioleciach byli ofiarami poważnej dyskryminacji i prześladowań ze strony państwa, ale nie tylko ze strony samego Bhutanu (World Atlas, ostatni dostęp 20 lipca 2023 r.). 

Spis treści

10. Open Doors w Bhutanie

Lokalni partnerzy Open Doors zapewniają pomoc prześladowanym wierzącym w Bhutanie w sytuacjach kryzysowych.  Wzmacniamy prześladowany Kościół w Bhutanie przede wszystkim poprzez modlitwę i pomoc w nagłych przypadkach.

Spis treści

11. Módl się za Bhutan

• Módl się, aby chrześcijanie, którzy zostali odrzuceni przez swoje rodziny, znaleźli nowe wspólnoty, w których doświadczą rodziny, miłości i nadziei.
• Módl się, aby Bóg używał praktycznego wsparcia partnerów Open Doors do wzmacniania chrześcijan stojących w obliczu prześladowań.
• Módl się, o wolność religijną w Bhutanie oraz o to, aby rząd oficjalnie uznał kościoły chrześcijańskie i przyznał im oficjalną rejestrację.