Oman

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

W Omanie żyją dwie kategorie chrześcijan: chrześcijańscy emigranci oraz konwertyci z islamu. Członkowie rodziny i społeczeństwo naciskają na konwertytów, aby wyrzekli się wiary w Chrystusa. Konwertytom grozi wyrzucenie z pracy i wypędzenie z domu, a także problemy z prawem do opieki nad dziećmi i dziedziczeniem. Emigranci, którzy dokonują konwersji z islamu na chrześcijaństwo, doświadczają podobnych nacisków, jak w swoich krajach ojczystych, ponieważ często żyją w społecznościach narodowych lub etnicznych. Społeczeństwo Omanu toleruje chrześcijańskie społeczności emigrantów, mają jednak oni ograniczony dostęp do obiektów infrastrukturalnych, a spotkania są inwigilowane przez służby pod kątem treści politycznych i uczestniczenia w nich obywateli Omanu. Wszystkie organizacje religijne podlegają obowiązkowi rejestracji. 

Spis treści

1. Tło

Od stycznia 2020 r. Omanem rządzi monarcha sułtan Haitham bin Tariq. Kraj sklasyfikowany jest jako autorytarny.

Według Middle East Concern (raport MEC Oman): „Ustawa zasadnicza Omanu ustanawia islam religią państwową, a prawo islamskie fundamentem ustawodawstwa. Ministerstwo Dóbr i Spraw Islamskich ściśle reguluje i nadzoruje działalność religijną, w tym działalność muzułmańską. W meczetach można wygłaszać tylko zatwierdzone kazania. Kult niemuzułmański jest dozwolony tylko w miejscach oficjalnie wyznaczonych do tego celu, na ziemi podarowanej przez sułtana”. „Chrześcijanie przebywający na emigracji cieszą się znaczną swobodą w Omanie, pod warunkiem, że ich działalność odbywa się na wyznaczonym terenie, bez wchodzenia w interakcję z muzułmanami, co mogłyby być interpretowane szerzenie prozelityzmu”.

Podobnie jak wszyscy inni Omańczycy i emigranci w kraju, chrześcijanie i kościoły doskonale zdają sobie sprawę, że ich aktywność online jest monitorowana i że pewnych drażliwych kwestii lepiej jest nie poruszać publicznie. 

Większość Omańczyków praktykuje specyficzną dla Omanu odmianę islamu zwaną ibadyzmem, która charakteryzuje się „umiarkowanym konserwatyzmem”. Jest to mieszanka prostoty i tolerancji. Według ekspertów ibadyci nie uznają przemocy wobec tych, którzy odchodzą od islamu i na ogół tolerują chrześcijan, dzięki czemu Oman jest przedstawiany na arenie międzynarodowej jako wzór tolerancji i dyplomacji. Niezmiennie jednak presja wywierana na omańskich konwertytów z islamu na chrześcijaństwo (i na chrześcijan emigrantów zaangażowanych misyjnie) utrzymuje się na bardzo wysokim poziomie.

Większość chrześcijan to emigranci z Filipin, Indii i krajów zachodnich, zamieszkujący głównie aglomeracje miejskie.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Społeczeństwo Omanu jest nadal bardzo plemienne, a poziom presji na chrześcijan jest zwykle wyższy na obszarach wiejskich niż na obszarach miejskich (np. Muscat). Kontrola społeczna i rodzinna jest na ogół bardziej skuteczna na obszarach wiejskich, podczas gdy obszary miejskie oferują konwertytom możliwość prowadzenia bardziej anonimowego życia. 

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

W Omanie żyje wiele społeczności imigrantów, głównie na obszarach miejskich, takich jak Muscat i Sohar na północy i Salalah na południu. Reprezentują Kościół rzymskokatolicki, Kościół prawosławny i różne wyznania protestanckie. Nakłada się na nie pewne ograniczenia co do miejsc spotkań, aby swoją obecnością nie wywołały niezadowolenia lokalnych mieszkańców.

Społeczności konwertytów

Konwertyci z islamu na chrześcijaństwo narażeni są na izolację i naciski ze strony rodziny i społeczeństwa, by wyrzekli się swojej wiary. Grozi im także utrata prawa do opieki nad dziećmi, ponieważ prawo zabrania ojcu, który porzucił islam, zachowania praw rodzicielskich.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

W przypadku konwertytów na chrześcijaństwo z omańskich środowisk muzułmańskich źródłem największej presji jest rodzina, która postrzega konwersję jako zdradę i obrazę honoru. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że konwertyta zostanie wyrzucony z domu. W przypadku konwertytów z islamu pochodzących z innych krajów (np. z Pakistanu czy Lewantu) wiele zależy od reakcji ludzi w ich najbliższym otoczeniu. Dopóki nie wywołują niepokojów, nie muszą obawiać się rządu Omanu. Mogą jednak stracić pracę, a wtedy, jeśli nie będą mogli znaleźć innego zatrudnienia, grozi im deportacja.  Konwersja nie jest uznawana przez państwo, a omańscy konwertyci są przesłuchiwani przez urzędników, nakłaniani do zmiany decyzji, napotykają problemy prawne, grozi im się utratą pracy i domu. Prozelityzm jest nielegalny i podlega karze zgodnie z prawem. Oficjalnie żaden chrześcijanin nie stanął przed sądem za prozelityzm, ale znane są przypadki osób wydalonych z kraju bez należytego procesu z tego powodu.

Ucisk klanowy

Wartości plemienne pokrywają się z wartościami islamskimi: być Omańczykiem to być muzułmaninem, a odejście od wiary to hańba i wstyd dla rodziny i społeczeństwa. Konwertytom grozi ostracyzm lub silne naciski, aby wrócili do islamu.

Paranoja dyktatorska

Freedom House ocenia kraj jako „pozbawiony wolności” (Freedom House/Global Freedom 2023) i stwierdza: „Reżim ogranicza praktycznie wszystkie prawa polityczne i swobody obywatelskie, nakładając sankcje karne za krytykę i sprzeciw”. Media są nękane i zastraszane. Pod rządami nowego sułtana presja na chrześcijan w tym zakresie jeszcze bardziej wzrosła, a większość chrześcijan stosuje ścisłą autocenzurę, aby uniknąć oskarżeń o prozelityzm lub krytykowanie rządu.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

W konserwatywnym społeczeństwie Omanu pozycja kobiet jest bardzo niska. Ojcowie, mężowie i męscy opiekunowie sprawują znaczną kontrolę nad ich życiem. Kobiety nie mają głosu w społeczeństwie, więc nie oczekuje się także, aby miały własne przekonania religijne. Kobietom niezwykle trudno jest nawrócić się na chrześcijaństwo, gdyż grozi im areszt domowy i izolacja od innych chrześcijan. Niezamężne konwertytki mogą być zmuszane do poślubienia muzułmanina, aby w ten sposób nakłonić je do powrotu do islamu. Wiele imigrantek zarobkowych pracuje jako pomoc domowa. Często są wykorzystywane seksualnie i traktowane jak niewolnice.

Formy wywierania nacisku:

• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich;
• Odebrania prawa do opieki nad dziećmi;
• Brak prawnej możliwości zawarcia małżeństwa z chrześcijaninem;
• Narzucenie reguł ubioru;
• Wymuszone małżeństwo;
• Uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc seksualna.

Mężczyźni

Sytuacja konwertytów z islamu jest bardzo trudna w Omanie. Konwertytom grozi ostracyzm społeczny ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności. Prawdopodobne jest, że stracą wsparcie finansowe swoich rodzin i kontakty niezbędne do znalezienia lub utrzymania pracy, ponieważ istotą omańskiego społeczeństwa jest sieć relacji społecznych. Ma to negatywny wpływ na wszystkich członków rodziny mężczyzny, który tradycyjnie jest jej jedynym żywicielem. Jeśli mężczyzna jest żonaty, może stracić prawo do opieki nad dziećmi i zostać zmuszony do rozwodu. Konwertyci mogą również zostać wygnani ze swoich domów, co stawia ich w wyjątkowo trudnej sytuacji.

Formy wywierania nacisku:

• Ograniczanie kontaktów społecznych/brak dostępu do sieci społecznej;
• Odebranie prawa do opieki nad dziećmi;
• Dyskryminacja/nękanie w edukacji;
• Nękanie ekonomiczne poprzez dostęp do biznesu/zatrudnienia/pracy;
• Przemoc słowna.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wzrost o 4 punkty jest spowodowany wzrostem wyniku przemocy (z 0,6 punktu do 3,1 punktu) i wzrostem wyniku presji, przede wszystkim w sferze kościelnej, za co odpowiada kilka incydentów z udziałem społeczności konwertytów z islamu na chrześcijaństwo.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Omanu.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• Chrześcijanie w Omanie, zwłaszcza konwertyci ze środowisk muzułmańskich, są ściśle monitorowani przez służby bezpieczeństwa, co zmusza ich do autocenzury. Ze względu na delikatny charakter tych incydentów, dalsze szczegóły nie mogą zostać opublikowane.
• Większość omańskich konwertytów z islamu na chrześcijaństwo ukrywa swoją wiarę. Są oni w pełni świadomi konsekwencji łamania norm rodzinnych. Powszechnie znane są przypadki przemocy fizycznej, psychicznej i emocjonalnej, której doświadczyli konwertyci w Omanie i innych krajach Zatoki Perskiej z rąk członków najbliższej rodziny.
• Chrześcijańska społeczność ekspatów jest inwigilowana i często zmuszona do autocenzury.  

Życie prywatne

Chrześcijanie na emigracji, którzy publicznie mówią o swojej wierze, mogą zostać oskarżeni o prozelityzm, co może prowadzić do deportacji. Oman jest jednym z niewielu krajów, w których islam jest religią państwową, ale konwersja nie jest przestępstwem, o ile nie odbywa się publicznie. Biorąc jednak pod uwagę kulturę plemienną społeczeństwa Omanu, konwertyta zostanie poddany ostracyzmowi i straci wsparcie i ochronę, którego źródłem jest rodzina.

Życie rodzinne

Wszystkie dzieci urodzone w omańskich rodzinach, w tym rodzinach konwertytów na chrześcijaństwo, są uważane za muzułmanów. Dzieci niebędące muzułmanami nie mogą być zwolnione z obowiązkowych lekcji islamu w szkołach państwowych. Po rozwodzie konwertyta traci prawo do opieki nad dziećmi (nie inaczej byłoby w przypadku konwertytki, ale ogólnie to kobiety mają prawo do opieki).

Życie w społeczeństwie

Chrześcijanie, zwłaszcza konwertyci i imigranci podejrzewani o prowadzenie działań ewangelizacyjnych, są pod obserwacją władz i społeczeństwa, które w przypadku „podejrzanych okolicznościach” lub zakłócenia norm społecznych poinformują o tym odpowiednie służby. Chrześcijanie mogą być nękani lub przesłuchiwani przez policję. W społeczeństwie plemiennym, takim jak Oman, zatrudnienie zwykle uzyskuje się poprzez koneksje (rodzinne). Dlatego omańscy konwertyci stoją przed poważnymi wyzwaniami związanymi z uzyskaniem zatrudnienia. Chrześcijańscy pracownicy zagraniczni mogą doświadczać dyskryminacji. Chociaż dyskryminacja jest raczej wynikiem uprzedzeń rasowych, religia jest kwestią drugorzędną.  

Życie w państwie

Konstytucja Omanu (Art. 28) gwarantuje jedynie „wolność praktykowania obrzędów religijnych” pod warunkiem, że „nie są one (...) sprzeczne z moralnością”. Dlatego też Omańczycy nie mają prawa przejścia z islamu na chrześcijaństwo. Chrześcijanie będą starali się nie zwracać na siebie uwagi, aby nie sprowokować wrogiej reakcji ze strony służb państwowych. Tylko organizacje chrześcijańskie przynoszące wyraźne korzyści społeczeństwu Omanu (np. szpitale) są mile widziane.

Życie w kościele

Kościoły stosują autocenzurę i powstrzymują się przed organizowaniem działań na zewnątrz kościoła oraz drukowaniem dużych ilości materiałów chrześcijańskich, które mogłyby zostać zinterpretowane jako prozelityzm. Kościoły, które spróbowałby integracji konwertytów, poniosłyby tego negatywne konsekwencje. Publikacja, import i dystrybucja materiałów religijnych jest ściśle regulowana; kościoły nie mogą już korzystać z własnych kanałów importu Biblii. 

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Oman zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych  (ICESCR).
2. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
3. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Oman nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając lub nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Dzieci konwertytów są zmuszane do uczestniczenia w islamskich lekcjach religii oraz w obrzędach i świętach religijnych, które nie są zgodne z ich przekonaniami religijnymi (Art. 14 CRC).
2. Kobiety nawrócone na chrześcijaństwo nie mają możliwości poślubienia chrześcijańskiego mężczyzny, ponieważ kobiety zarejestrowane jako muzułmanki są prawnie ograniczone do poślubienia niemuzułmanina (Art. 16 CEDAW).

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Hinduiści, buddyści i muzułmanie niebędący wyznawcami islamu mają względną swobodę praktykowania własnych wierzeń. Raport Departament Stanu USA (IRFR 2022 Oman) stwierdza, że inne grupy niemuzułmańskie mogą stosunkowo swobodnie gromadzić się w wyznaczonych miejscach, ale problemem jest zbyt duża liczba uczestników spotkań; wspólnoty spotykają się także w domach prywatnych, choć jest to oficjalnie zabronione. Ponadto, wspólnoty mają również trudności z oficjalną rejestracją ze względu na niejasne procedury. Według raportu wszyscy imamowie muszą być licencjonowani przez rząd, a meczety nie mogą zezwalać nielicencjonowanym imamom na głoszenie kazań. Ponadto, wszyscy licencjonowani imamowie „muszą wygłaszać kazania, przestrzegając 'politycznie i społecznie akceptowalnych' wytycznych”. Rząd wprowadził powyższe środki, aby uniemożliwić wyrażania niezadowolenia politycznego w meczetach. 

Ateizm jest w Omanie traktowany z podejrzliwością. Podczas dwudniowego sympozjum na Uniwersytecie Sułtana Qaboosa, zatytułowanego „Ateizm i zaufanie do monoteizmu”, ateizm został opisany jako „behawioralny problem psychologiczny”. W imprezie wzięli udział wysocy rangą (religijni) urzędnicy, w tym Wielki Mufti (Oman Observer, 24 maja 2022). 

Spis treści

10. Open Doors w Omanie

Open Doors organizuje wsparcie modlitewne dla wierzących i Kościoła na Półwyspie Arabskim.

Spis treści

11. Módl się za Oman

• Bardzo wielu chrześcijan w Omanie pochodzi z innych krajów i pracuje jako pracownicy gościnni. Módl się o tych chrześcijan, aby znaleźli wspólnotę wiary i wiedzieli, że nie są sami.
• Módl się, aby Bóg zmienił serca sułtana Haithama ibn Tariqa i innych przywódców Omanu. Wiemy, że Bóg może wszystko - może też dotrzeć z nadzieją Ewangelii do potężnego szefa omańskiego rządu.
• Kiedy omański muzułmanin odnajduje Jezusa Chrystusa, może go to kosztować wszystko. Módl się, aby błogosławił tych chrześcijańskich konwertytów, aby ich zachował i doprowadził do nich innych chrześcijan, którzy pomogą im wzrastać w wierze.