Niger

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

Trudna sytuacja chrześcijan w Nigrze znacznie pogorszyła się, po tym jak w lipcu 2023 doszło do zamachu stanu, który wywołał poczucie strachu wśród społeczności chrześcijańskiej. Jednym z powodów jest powszechne przekonanie,  że wraz z wycofaniem z kraju wojsk zachodnich, do czego wyzywa junta, do kraju może wkroczyć znana z bezwzględności Grupa Wagnera.

Obecna sytuacja polityczna potęguje wyzwania, przed którymi stoją chrześcijanie, a do których należą:

• Presja rodziny: Rodziny konwertytów z islamu na chrześcijaństwo naciskają na nich, by wyrzekli się nowej wiary. W tym celu wykorzystują różne instrumenty od gróźb słownych po przemoc fizyczną, a niestabilność polityczna wzmacnia poczucie bezbronności wśród chrześcijan.
• Zagrożenia ze strony dżihadystów: Kraj jest świadkiem wzrostu aktywności dżihadystów, szczególnie w regionach zachodnich i południowo-wschodnich. Na obszarach kontrolowanych przez dżihadystów sytuacja chrześcijan jest ekstremalnie trudna. Wspólnotowe nabożeństwa i spotkania narażone są na ogromne niebezpieczeństwo. Często Kościół spotyka się w tajemnicy, aby zmniejszyć ryzyko brutalnych ataków.
• Dyskryminacja w zatrudnieniu: Chrześcijanie coraz częściej są spychani na margines sektora publicznego. Chrześcijanie mają niewielkie szanse na zdobycie zatrudnienia w lokalnych urzędach administracji państwowej, a ci, którym udaje się zdobyć pracę, często napotykają na instytucjonalne przeszkody, w tym brak awansu, co staje się powszechną praktyką.
• Przeszkody prawne: Biurokratyczny proces rejestracji kościołów jest długi i uciążliwy, a biorąc pod uwagę obecne wstrząsy polityczne, nie należy  spodziewać się poprawy w tej kwestii.
• Nadchodzące zagrożenia: Spodziewane wejście Grupy Wagnera, jeśli faktycznie do niego dojdzie, stanowi nowe i trudne do zdefiniowania zagrożenie dla chrześcijan. W wielu innych krajach grupa ta oskarżana jest o popełnianie zbrodni wobec ludności cywilnej.

Spis treści

1. Tło

Niger ogłosił niepodległość od Francji w 1960 roku. Od tego czasu w kraju miały miejsce co najmniej cztery wojskowe zamachy stanu. Jednak od 2011 r. Niger wykazywał obiecujące oznaki demokratyzacji, zwiększając wolność prasy i pokojowych zgromadzeń grup politycznych i obywatelskich. 26 lipca wojsko obaliło demokratycznie wybranego, prozachodniego prezydenta Mohameda Bazouma, który objął urząd w kwietniu 2021 r. Obecnie Niger stoi przed ogromnym wyzwaniem, jakim jest ograniczenie rosnącej przemocy dżihadystów na zachodzie i południu kraju. Niger walczy z radykalnymi ugrupowaniami islamskimi: Al-Kaida w Islamskim Maghrebie (AQIM); Ruch na rzecz Jedności i Dżihadu w Afryce Zachodniej (MUJWA) na północno-zachodniej granicy z Mali; Boko Haram na południowej granicy z Nigerią.

Większość ludności Nigru praktykuje islam, głównie związany z zakonami sufickimi Tijaniya i Qadiriya. Natomiast islamscy bojownicy dążą do zerwania tych sufickich powiązań na rzecz promowania salafizmu.

Chrześcijaństwo w Nigrze, reprezentowane głównie przez tradycyjne kościoły protestanckie i katolickie, pojawiło się w Nigrze za sprawą amerykańskich organizacji misyjnych. Chrześcijanie, zwłaszcza ci, którzy nawrócili się z islamu, często spotykają się z ostracyzmem, a niekiedy z brutalnymi atakami ze strony członków lokalnych społeczności, zwłaszcza na obszarach położonych bliżej południowej granicy. Chrześcijańskie kobiety i dziewczęta boją się uprowadzeń i gwałtów, podczas gdy chłopcy są często rekrutowani w szeregi bojówek terrorystycznych.

Sytuacja polityczna przybrała niepokojący obrót w lipcu 2023 r. wraz z kolejnym przewrotem wojskowym. Ten ostatni wstrząs pogłębił obawy i niepewność wśród społeczności chrześcijańskiej, dodając nową warstwę złożoności do ich i tak już niepewnej sytuacji. Zamach stanu zagraża postępom poczynionym w kierunku wielopartyjnej demokracji i może przyczynić się do eskalacji przemocy dżihadystów, rzucając cień na przyszłość wolności religijnej w Nigrze.

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Największych prześladowań chrześcijanie doświadczają na obszarach poza głównymi miastami, zwłaszcza poza stolicą. 

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Chrześcijańscy imigranci oraz zagraniczni misjonarze są narażeni na zwiększone niebezpieczeństwo i ryzyko porwania.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Do tej kategorii należą zarówno kościoły protestanckie, jak i katolickie. Wszystkie wspólnoty cierpią z powodu nasilającej się aktywności bojówek islamskich w Nigrze. W ostatnich latach grupy zbrojne, takie jak Boko Haram przeprowadzały ataki w departamentach Diffa, w pobliżu granicy z Nigerią. Pastorzy i przywódcy kościelni z wiosek w tym regionie zostali zmuszeni do ucieczki do większych miast, obawiając się o swoje życie. Podobne incydenty zaobserwowano również w departamencie Tillabéri. Wiele tradycyjnych wspólnot chrześcijańskich na terenach położonych przy granicy z Nigerią żyje w strachu przed brutalnymi atakami.

Społeczności konwertytów

W niektórych przypadkach presja wywierana na konwertytów z islamu jest szczególnie wyraźna, zwłaszcza w sferze życia prywatnego, rodzinnego i wspólnotowego. Rodzice i krewni mogą sprzeciwiać się konwersji członka rodziny na chrześcijaństwo bardziej niż władze. Radykalni islamscy imamowie i nauczyciele wpływają na zwykłych muzułmanów, aby atakowali i przepędzali konwertytów oraz wszystkich chrześcijan, którzy im pomagają.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

W Nigrze obecne są grupy baptystyczne, ewangelikalne i zielonoświątkowe, i wszystkie doświadczają prześladowań. Ta kategoria stoi w obliczu tego samego rodzaju presji, co tradycyjne wspólnoty chrześcijańskie. W porównaniu z konwertytami z islamu na chrześcijaństwo ta grupa jest mniej narażona na presję społeczną.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Ekstremizm islamski w połączeniu z uciskiem klanowym

Odejście od islamu jest uważane za zdradę, dlatego konwertyci na chrześcijaństwo spotykają się z wrogością ze strony muzułmańskiej rodziny i członków lokalnej społeczności. Świecki charakter państwa, który zawsze oznaczał, że państwo i religia są oddzielone, jest coraz bardziej zagrożony. W kraju aktywni są muzułmańscy przywódcy grupy Izala, radykalnej grupy islamskiej pochodzącej z północnej Nigerii. W innych częściach kraju (np. w Maradi i Niamey) działają jeszcze inne islamskie grupy nacisku, takie jak Tariqa (po arabsku „droga”, suficki sposób zbliżania się do Allaha). Izala i Tariqa wywierają presję na mniejszości religijne i muzułmanów, których uważają za odstępców od islamu. Historycznie relacje między większością wyznawców islamu a wyznaniami mniejszościowymi były całkiem dobre. Niemniej jednak walka Nigru z Boko Haram podsyciła lokalne napięcia między wspólnotami oraz zagroziła bezpieczeństwu i wolności chrześcijan w kraju.

Przestępczość zorganizowana oraz korupcja 

Były prezydent Issoufou za jeden ze swoich głównych priorytetów uznał walkę z korupcją w rządzie. Środki antykorupcyjne stały się obecnie prawem, wymierzonym w urzędników państwowych, członków ich rodzin i wszystkie partie polityczne.  W ten sam sposób wprowadzono także przepisy przeciwdziałające konfliktowi interesów przy udzielaniu zamówień publicznych, a przekupywanie urzędników przez firmy prywatne jest oficjalnie nielegalne. Korupcja stanowi jednak problem w sądownictwie, a bezkarność jest poważnym wyzwaniem dla kraju. Urzędnicy, którzy łamią prawo i angażują się w praktyki korupcyjne, przyciągają negatywny rozgłos, ale nie są skutecznie ścigani. Ta sytuacja negatywnie wpływa na społeczeństwo, w tym na społeczność chrześcijańską.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Podobnie jak w wielu innych krajach Sahelu kobiety są narażone na uprowadzenia, gwałty i wykorzystywanie seksualne przez grupy ekstremistów i mężczyzn w ogóle. Rodziny często nie zgłaszają przypadków gwałtu z obawy, że wpłynie to na perspektywy małżeńskie ofiary, a także z powodu związanego z tym piętna i wstydu. Konwertytki spotykają się dodatkowo z ogromną wrogością ze strony swoich rodzin i lokalnych społeczności. Rodziny często dążą do odebrania im prawa do opieki nad dziećmi lub zmuszają do ślubu z muzułmaninem. Narzędziem nacisku jest gwałt. Wiele kobiet jest wydziedziczanych.

Formy wywierania nacisku:

• Uprowadzenia;
• Odebrania prawa do opieki nad dziećmi;
• Wydziedziczenie lub odebrania prawa własności;
• Wymuszony strój religijny; Wymuszony rozwód;
• Wymuszone małżeństwo;
• Zmuszenie do opuszczenia domu - wypędzenie;
• Uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc seksualna.

Mężczyźni

Mężczyznom konwertytom grozi odrzucenie przez rodzinę, wygnanie z domu rodzinnego lub areszt domowy. Chrześcijańscy mężczyźni w Nigrze mogą stracić pracę, a jeśli prowadzą własne biznesy, są bojkotowani przez społeczność muzułmańską. Ponieważ to mężczyźni są zazwyczaj głównymi żywicielami rodziny, taka dyskryminacja wpływa na życie całej rodziny. Chłopcom grozi porwanie i przymusowe wcielenie w szeregi grup terrorystycznych, choć nie jest jasne, do jakiego stopnia decyduje o tym przynależność do społeczności chrześcijańskiej.

Formy wywierania nacisku:

• Uprowadzenie;
• Nękanie ekonomiczne w biznesie / miejscu pracy. Przymusowe opuszczenia domu - wypędzenie;
• Uwięzienie;
• Pobór do wojska / milicji / służba wbrew sumieniu;
• Śmierć.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wynik Nigru utrzymał się na tym samym poziomie, co w ŚIP 2023.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Nigru.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Ograniczenie swobody przemieszczania się: Możliwość swobodnego przemieszczania się w przypadku chrześcijan jest poważnie ograniczona. Ograniczenie to wpływa na ich zdolność do wykonywania codziennych czynności jak np. chodzenie do pracy, uczestniczenie w nabożeństwach lub odwiedzanie rodziny i przyjaciół.

Przemoc ukierunkowana i uprowadzenia: Chrześcijanie są często celem przemocy, która może wahać się od napaści słownych i fizycznych po porwania. Intencją tych porwań jest zazwyczaj szerzenie strachu wśród społeczności chrześcijańskiej lub wymuszenie okupu.

Niszczenie chrześcijańskiej własności i budynków: Istnieje niepokojąca tendencja do celowego niszczenia chrześcijańskich nieruchomości, w tym domów i budynków wykorzystywanych do prowadzenia biznesu.  Napastnicy nie oszczędzają budynków kościelnych i innych nieruchomości wykorzystywanych przez wspólnoty. Wiele z nich zostało zdewastowanych lub całkowicie zburzonych. Wynik takich działań to nie tylko utrata bezpiecznych przestrzeni do sprawowania kultu i życia wspólnotowego, ale także przypomnienie o nietolerancji wobec chrześcijan.

Życie prywatne

Władze Nigru uważają religię za prywatną sprawę obywateli. Jednakże rozdział religii od państwa jest zagrożony, od kiedy radykalne grupy islamistyczne, jak np. Izala, sprzeciwiają się świeckiemu charakterowi rządu.  Ma to negatywny wpływ na chrześcijan w Nigrze, ponieważ region jest już pod dużym wpływem działań Boko Haram i AQIM.

Życie rodzinne

Konwertyci na chrześcijaństwo spotykają się z ogromną wrogością ze strony swoich rodzin i lokalnych społeczności. Kobietom grozi rozwód, odebranie prawa do opieki nad dziećmi, poślubienie muzułmanina oraz przemoc seksualna. Chrześcijańscy rodzice mogą, zgodnie z prawem, ubiegać się o opiekę nad dziećmi, ale w praktyce im się to nie udaje. Wielu z nich odmówiono również prawa do dziedziczenia z powodu przejścia na chrześcijaństwo.  Inni chrześcijanie nie spotykają się z taką formą prześladowań i na ogół nic nie stoi na przeszkodzie ich prywatnym praktykom religijnym.

Życie w społeczeństwie

Chrześcijanie nawróceni z islamu poddawani są ostracyzowani przez członków lokalnej społeczności i niekiedy spotykają się z brutalnymi atakami.  W regionach przygranicznych znajdujących się pod kontrolą islamistów chrześcijanie napotykają przeszkody przy organizowaniu chrześcijańskich ślubów. Chrześcijanie są nierówno traktowani w sektorze publicznym, rzadko mają możliwość uzyskania zatrudnienia w służbach samorządowych i często odmawia się im awansu.  Chrześcijańscy mężczyźni w Nigrze mogą stracić pracę, a jeśli prowadzą własne biznesy, są bojkotowani przez społeczność muzułmańską.

Życie w państwie

Ataki Boko Haram, oddziałów tzw. Państwa Islamskiego (IS) i innych radykalnych grup islamskich nadal budzą strach wśród społeczności chrześcijańskiej. Brak bezpieczeństwa w kraju znacząco wpłynął na społeczność chrześcijańską. Ponieważ dżihadyści biorą na celownik zarówno chrześcijan, jak i władze państwowe, chrześcijanie muszą uważać, by nie rzucać się w oczy. Wielu chrześcijan, którzy uciekli przed konfliktem, żyje w obozach dla uchodźców wewnętrznych (IDP) w Bosso, Yebbi, Maiduguri i Yola. Także wewnątrz tych społeczności codziennie zdarzają się akty przemocy.

Życie w kościele

Ze względu na zagrożenie przemocą ze strony radykalnych grup islamskich podczas nabożeństw i spotkań gromadzący się muszą stale zachowywać czujność. Od czasu do czasu członkowie lokalnej społeczności utrudniają chrześcijanom gromadzenie się na nabożeństwa, a proces prawny rejestracji kościołów jest bardzo długi i trudny.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Niger zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR).
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych  (ICESCR).
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT).
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Niger nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Chrześcijanie są prześladowani w miejscu pracy i spotykają się z dyskryminacją na tle religijnym (Art. 26 ICCPR).
2. W przypadku aresztowania chrześcijanie są bici i poddawani presji, by wyrzekli się swojej wiary (Art. 18 i 10 ICCPR).
3. Chrześcijańscy konwertyci na obszarach zamieszkałych przez muzułmanów doświadczają presji i przemocy ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności (Art. 18 ICCPR).
4. Chrześcijanie spotykają się z prześladowaniem i przemocą, jeśli otwarcie wypowiadają się na tematy religijne lub angażują się w prozelityzm (Art. 18 i 19 ICCPR).
5. Chrześcijańscy konwertyci tracą prawo do opieki nad dziećmi i prawo do dziedziczenia (Art. 26 ICCPR).
6. Kościoły napotykają szereg przeszkód podczas procedury ubiegania się o rejestrację lub pozwolenia na budowę (Art 21 i 26 ICCPR). 

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Według Departamentu Stanu USA (IRFR 2022 Niger): W lutym 2022 r. władze aresztowały muzułmańskiego duchownego Alfa Ali Boubacara i oskarżyły go o „przygotowywanie i rozpowszechnianie informacji szkodliwych dla porządku publicznego i podżeganie do przemocy”. Podstawą do aresztowania i oskarżenia była  fatwa przeciwko reżimowi i krytyka rządu z powodu „złego zarządzania bezpieczeństwem w regionie Tillabéri [i] obecności francuskich wojsk w kraju”. Świadkowie Jehowy i bahaici, którzy są obecni głównie w dużych ośrodkach miejskich, zagrożeni są przemocą ze strony radykalnych grup islamskich i muszą postępować ostrożnie, aby nie przyciągać zbytniej uwagi i nie prowokować prześladowań.

Spis treści

10. Open Doors w Nigrze

Open Doors działa w Nigrze od 2011 roku poprzez lokalne kościoły i partnerów. Naszym pragnieniem dla Nigru jest, aby chrześcijanie rozumieli prześladowania i reagowali na nie w sposób biblijny, aby cieszyli się większą stabilnością ekonomiczną, aby docierali z Ewangelią do tych, którzy jej nie znają i aby mieli silnych i mądrych liderów. Nasze projekty obejmują:

• Szkolenia w zakresie gotowości na prześladowania;
• Pomoc w zdobywaniu ekonomicznej niezależności;
• Szkolenia na temat międzykulturowej ewangelizacji i opieki nad nowymi wierzącymi;
• Szkolenia z zakresu służebnego przywództwa;
• Szkolenia uczniowskie.

Spis treści

11. Módl się za Niger

• Módl się, aby ustała przemoc wobec chrześcijan i aby wpływ wojujących grup islamskich szybko się zmniejszył.
• Módl się o uzdrowienie chrześcijan, którzy doznali poważnych urazów.
• Módl się, aby programy szkoleniowe Open Doors uzdolniły chrześcijan do wytrwania w prześladowaniach i służenia Jezusowi Chrystusowi w miejscu, w którym żyją.