Algieria

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

W ostatnich latach urzędnicy państwowi na różnych szczeblach hierarchii administracyjnej ograniczali wolność chrześcijan i wywierali na nich presję, aby wyrzekli się swojej wiary. Istnieją przepisy, które regulują kwestie niemuzułmańskich praktyk religijnych, w tym zakazujące jakichkolwiek działań, które mogłyby „zachwiać wiarę muzułmanina” lub służyć „zwodzeniu z zamiarem skłonienia muzułmanina do zmiany religii”. W okresie badawczym ŚIP 2024 presja państwa na protestanckich chrześcijan wzrosła do poziomu niespotykanego w ostatnich dziesięcioleciach. Zamknięte w poprzednich latach kościoły nadal pozostają zamknięte, a wielu działającym jeszcze kościołom nakazano zamknięcie. Jednak w odróżnieniu od lat poprzednich, kiedy to kościoły były oficjalnie zamykane przez urzędników, rząd zaczął grozić przywódcom kościelnym sądem, jeśli ich kościoły nie zaprzestaną swojej działalności. Z 46 kościołów funkcjonujących w ramach Algierskiego Stowarzyszenia Kościołów Protestanckich (EPA) tylko cztery pozostają otwarte. Inne (niezależne) kościoły również przestały się spotykać, obawiając się reperkusji ze strony rządu. Co najmniej 18 chrześcijan otrzymało wyroki więzienia (w zawieszeniu).

Algierscy chrześcijanie, z których większość to konwertyci z islamu, spotykają się ze sprzeciwem ze strony swoich rodzin i członków lokalnej społeczności, którzy próbują zmusić konwertytów do przestrzegania islamskich norm i obrzędów. Naciski są szczególnie silne, a zagrożenie wysokie na obszarach wiejskich, a tym samym bardziej konserwatywnych. W latach 90. regiony te stanowiły bastion islamskich rebeliantów w walce z rządem.   

Spis treści

1. Tło

Algieria została sklasyfikowana jak państwo autorytarne i pozbawione wolności, ponieważ de facto jest rządzone przez potężną armię oraz grupę biznesmenów i polityków określanych mianem „Le Pouvoir” (władza). Konstytucja zakazuje niemuzułmanom zajmowania wysokich stanowisk w administracji państwowej. Historycznie Algierię zamieszkują dwie grupy etniczne – Arabowie i Berberowie, z przewagą ludności arabskiej. Tożsamość etniczna i język to bardzo delikatne kwestie, po wielu latach marginalizacji kultury berberyjskiej przez władze. Pomimo konserwatywnego społeczeństwa islamskiego Algieria ma wśród krajów na Bliskim Wschodzie jedną z największych społeczności konwertytów z islamu na chrześcijaństwo. Większość z tych konwertytów należy do społeczności berberyjskiej w regionie Kabyle. Źródła krajowe pokazują, że konwertyci spoza tego regionu doświadczają wyższego poziomu presji ze strony społeczeństwa i rodziny. Kościół rzymskokatolicki ma w kraju cztery diecezje (w Algierze, Oranie, Konstantynie i Hippone oraz Laghouat-Ghardaïa). Rozporządzenie 06-03, przyjęte w marcu 2006 r., reguluje kwestie religii innych niż islam i poważnie ogranicza kult niemuzułmański. Od czasu wprowadzenia tego rozporządzenia władze nie pozwoliły na zarejestrowanie żadnych nowych kościołów, dlatego też  chrześcijanie spotykają się w prywatnych domach lub budynkach przeznaczonych na działalność komercyjną, za co grozi im kara do trzech lat pozbawienia wolności i grzywna w wysokości 300 000 DA (3 000 Euro).  Z powodu rosnącej presji w 2023 r. nie działało łącznie co najmniej trzydzieści siedem kościołów zrzeszonych w EPA, część z nich została zamknięta w poprzednich latach, niektóre w okresie badawczym ŚIP 2024, a niektóre wspólnoty same zdecydowały, że nie będą się już spotykać. EPA zostało oficjalnie uznane przez rząd w 1974 roku. Jego kościoły członkowskie są zobowiązane do uzyskania indywidualnej rejestracji, jednak żadnemu z nich się to nie udało, ponieważ rząd nie zatwierdził ani jednego wniosku. W 2013 roku, po wprowadzeniu nowego prawa dotyczącego organizacji pozarządowych (NGO), EPA musiało ponownie ubiegać się o formalne uznanieprzez państwo.  Do tej pory władze nie odpowiedziały na złożony wniosek, pozostawiając organizację w prawnym zawieszeniu.

W 2023 r. wzrosła presja na chrześcijan. Kilkanaście osób zostało oskarżonych i skazanych pod zarzutem prozelityzmu i prowadzenia nabożeństw bez zezwolenia. 

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Większość chrześcijan zamieszkuje rejon Kabyle na północy kraju. Ludzie z tych terenów należą do etnicznej grupy Berberów. Kabylowie byli przez wiele lat dyskryminowani i zaniedbywani przez rząd Algierii, co sprzyjało rozwojowi społeczności chrześcijańskich na tych terenach. W arabskiej części kraju, zwłaszcza na południu, położenie chrześcijan jest bardzo trudne, a kościołów jest niewiele. Islamskie bojówki nie cieszą się dużym poparciem wśród ludzi, ale islam trzyma całe społeczeństwo w żelaznym  uścisku, również ze względu na rozwój fundamentalistycznego ruchu salafickiego.

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Do tej grupy należą chrześcijanie migrujący z Afryki Subsaharyjskiej oraz mała grupa obcokrajowców z Zachodu. Chrześcijańscy studenci z Afryki Subsaharyjskiej zmagają się z dyskryminacją na uniwersytetach i w życiu codziennym.

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Społeczność katolicka napotyka na ograniczenie swobód poza miejscami kultu, ale zarejestrowane kościoły mogą prowadzić swoją działalność.  Władze nie przeszkadzają w prowadzeniu nabożeństw kościołom katolickim (w tym w katedrze w Algierze, która jest siedzibą miejscowego arcybiskupa).

Społeczności konwertytów

Zdecydowana większość chrześcijan w Algierii to konwertyci z islamu, którzy spotykają się z dyskryminacją i ciągłą presją ze strony państwa i członków rodziny. Ponieważ prawo zabrania publicznych zgromadzeń w celu praktykowania wiary innej niż islam poza zarejestrowanymi kościołami, konwertyci zwykle spotykają się w domach prywatnych.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm

Aby uniknąć utraty poparcia, postępując wbrew przekonaniom większości obywateli, władze ulegają presji wywieranej przez ugrupowania islamskie. Chociaż działalność Islamskiego Frontu Zbawienia (FIS) jest zakazana, islamiści stają się coraz bardziej widoczni i śledzą działania chrześcijan oraz innych mniejszości niemuzułmańskich (takich jak małe społeczności żydowskie i bahaickie). Co więcej, wśród urzędników państwowych są także islamiści.

Paranoja dyktatorska

Autokratyczny rząd łamie prawa chrześcijan, zamykając kościoły i oskarżając chrześcijan o prozelityzm. Antykolonialne, rewolucyjne korzenie partii rządzącej, która sprawuje władzę od czasu uzyskania niepodległości przez Algierię, sprawiają, że jest ona podejrzliwa wobec działalności chrześcijańskich misjonarzy. Dotyczy to zwłaszcza działań prowadzonych we współpracy z kościołami i grupami chrześcijańskimi z Zachodu.

Ucisk klanowy

U źródeł prześladowań konwertytów przez członków rodziny i lokalnej społeczności leży islamski ekstremizm. Szczególnie w arabskiej części kraju ważną rolę odgrywają również takie pojęcia jak „ochrona honoru rodziny”. Przy wsparciu starszyzny wioski wywierany jest nacisk na konwertytę, aby wyrzekł się wiary w Chrystusa. Na obszarach miejskich wpływ starszych maleje, ale presja rodziny często pozostaje silna.

Wrogość o podłożu etniczno-religijnym 

Większość algierskich chrześcijan  to Barberowie zamieszkujący region kabylski w północnej części kraju. Od czasu uzyskania niepodległości sytuacja polityczna między tym regionem a (arabskim) rządem centralnym jest napięta, ze względu na kwestie tożsamości etnicznej, kultury i języka. Napięcia na tle etnicznym przeradzają się w konflikty o podłożu religijnym.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Algierskie kobiety jako grupa są w gorszej sytuacji prawnej i społecznej, co potęguje presję, jakiej doświadczają chrześcijanki na tle wyznaniowym. Grozi im nękanie w miejscu pracy oraz szkole, przemoc seksualna, a także przemoc słowna – groźby śmierci (zwłaszcza jeśli nie noszą chusty). Konwertytki doświadczają przemocy ze strony rodziny – są bite, zastraszane, więzione w domach, zmuszane do wyjścia za mąż lub rozwodu. Zabrania się im spotykania z innymi chrześcijanami, a także uniemożliwia słuchania chrześcijańskich audycji radiowych lub oglądania programów telewizyjnych. W obawie przed nękaniem i przemocą wiele kobiet decyduje się nie mówić nikomu o swojej konwersji i prowadzą życie religijne w ukryciu.

Formy wywierania nacisku:

• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich;
• Dyskryminacja / nękanie w edukacji;
• Nękanie ekonomiczne w biznesie / miejscu pracy;
• Narzucenie reguł ubioru;
• Wymuszony rozwód;
• Wymuszone małżeństwo;
• Uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc psychiczna;
• Przemoc seksualna;
• Przemoc werbalna.

Mężczyźni

Chrześcijańscy mężczyźni doświadczają presji społecznej i ekonomicznej, spotykając się z prześladowaniami w miejscu pracy i przestrzeni publicznej. Ponieważ algierczycy są głównymi żywicielami w swoich rodzinach, utrata pracy może mieć paraliżujący wpływ na całą rodzinę, wywołując strach i poczucie bezradności. Mężczyźni są również bardziej narażeni na aresztowanie, co także wpływa na ich zdolność do pracy. Rodziny nie szczędzą im przemocy fizycznej, obelg i gróźb. Mężczyźni cierpią z powodu ostracyzmu i odrzucenia nie tylko ze strony rodziny, ale także ogółu społeczeństwa.  

Formy wywierania nacisku:

• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich;
• Nękanie ekonomiczne w biznesie / miejscu pracy;
• Przymusowe opuszczenia domu – wypędzenie;
• Uwięzienie przez władze;
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc psychiczna;
• Przemoc słowna.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Ogólny wynik dla Algierii wzrósł o 6 punktów, wyraźnie wskazując na pogarszającą się sytuację chrześcijan. Wzrost presji był najbardziej zauważalny w obszarze życia w państwie i życia w kościele.  Jednak to wzrost wyniku przemocy miał największy wpływ na ogólny wzrost liczby punktów: Wskaźnik przemocy wzrósł z 4,8 punktu w ŚIP 2023 do 9,8 punktu w ŚIP 2024, głównie z powodu zwiększonej liczby kościołów, które zostały zamknięte lub zmuszone do zaprzestania wszelkiej działalności. W tym samym czasie przeprowadzono ataki na większą liczbę domów i firm należących do chrześcijan, a zwiększona presja zmusiła wielu z nich do zmiany miejsca zamieszkania na terenie kraju lub wyjazdu za granicę. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Algierii.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• Kilka kolejnych kościołów otrzymało nakaz zaprzestania działalności. Wiele z nich zostało zamkniętych już wcześniej (w latach poprzednich) lub zmuszonych do całkowitego zaprzestania działalności. Tylko kilka z ponad 50 kościołów w kraju pozostaje otwartych. Istnieje obawa, że one również zostaną zmuszone do zakończenia działalności.
• Ponad 20 chrześcijan zostało aresztowanych i postawionych w stan oskarżenia pod różnymi zarzutami, od „prozelityzmu” po „praktykowanie kultu bez uzyskania zgody” i „odprawianie nabożeństw w niedozwolonym miejscu”. Większość zarzutów wynika z uchwalonego w 2006 roku Rozporządzenia regulującego kult niemuzułmański,.
• Co najmniej 30 chrześcijan zgłosiło nękanie fizyczne i psychiczne przez członków rodziny, a także przedstawicieli władz. Kilkoro chrześcijan musiało zmienić miejsce zamieszkania z powodu nacisków. 

Życie prywatne

Chrześcijanie, którzy otwarcie dzielą się swoją wiarą w mediach społecznościowych, ryzykują, że będą ścigani pod zarzutem prozelityzmu lub bluźnierstwa i narażają się na przemoc w swoim lokalnym środowisku. Chrześcijanie starają się nie wystawiać na widok publiczny symboli chrześcijańskich takich jak krzyże, by nie sprowokować wrogich reakcji społeczeństwa. Algierskie przepisy dotyczące przeciwdziałania prozelityzmowi i bluźnierstwu wpływają na wolność chrześcijan w dzieleniu się ich prywatnymi przekonaniami nawet z członkami najbliższej rodziny. Zgodnie z zarządzeniem 06-03 prozelityzm jest czynem karalnym, za który grozi kara od roku do trzech lat więzienia.

Życie rodzinne

Edukacja religijna oparta na zasadach islamu jest obowiązkowa we wszystkich szkołach publicznych. W wielu przypadkach muzułmański mąż lub żona osoby nawróconej będzie chciał/a się z nią/nim rozwieść lub zostanie do tego zmuszony/a przez członków rodziny.  Dzieci są izolowane od rodziców konwertytów. Adopcja jest dozwolona tylko dla muzułmanów. Dziecko muzułmanina, automatycznie uznawane jest przez państwo za muzułmanina. Konwertyci, podobnie jak ich dzieci, są nadal uważani przez rząd za muzułmanów.

Życie w społeczeństwie

Powszechnym zjawiskiem jest  inwigilacja osób prywatnych.  Osoby zajmujące stanowiska kierownicze są narażone na podsłuch telefonów i kontrolę e-maili. Gromadzenie się chrześcijan poza budynkami kościelnymi jest nielegalne, chociaż zasada ta jest mniej rygorystycznie przestrzegana w regionie kabylskim. W bardziej konserwatywnych rejonach kraju, w obawie przed dyskryminacją i brakiem możliwości kontynuowania edukacji na uczelniach wyższych chrześcijańskie dzieci w wieku szkolnym nie ujawniają swojej religii. Dotyczy to zwłaszcza dzieci konwertytów. Podobnie, wielu konwertytów nie ujawnia swojej religii w obawie przed dyskryminacją podczas ubiegania się o pracę. Wszyscy chrześcijanie (konwertyci i tradycyjnie wierzący) nie mają dostępu do wyższych stanowisk w urzędach państwowych.

Życie w państwie

Chrześcijanie są dyskryminowani w kontaktach z władzami, zwłaszcza jeśli są konwertytami lub imigrantami z Afryki Subsaharyjskiej. Przemoc członków rodziny wobec konwertytów zazwyczaj nie jest karana, ponieważ rząd uważa przemoc domową za wewnętrzny problem rodzinny.

Życie w kościele

Kościoły nie mogą organizować zajęć wśród młodzieży muzułmańskiej, a nieletni nie mogą sami uczęszczać do kościoła. Na mocy rozporządzenia 06-03drukowanie materiałów chrześcijańskich jest zabronione. Ze względu na poddawanie kościołów ścisłej obserwacji, chrześcijanie z zagranicy mają trudności z otrzymaniem wizy w celu odwiedzenia algierskich wspólnot.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Algieria zobowiązała się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR).
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR).
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT).
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Algieria nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Przywódcy chrześcijańscy są inwigilowania, a ich działalność jest poddawana monitoringowi (Art. 17 ICCPR).
2. Kościoły są arbitralnie zamykane przez rząd (Art. 18 i 20 ICCPR).
3. Chrześcijańskie kobiety i dziewczęta są gwałcone i wykorzystywane seksualnie (Art. 17 ICCPR).
4. Chrześcijanie nie mogą dzielić się swoją wiarą z niechrześcijanami ani prowadzić prozelityzmu (Art. ICCPR). 18 i 19).
5. Chrześcijanie nie mogą adoptować dzieci ani być rodzicami zastępczymi (Art. 26 ICCPR).
6. Chrześcijanie są fałszywie oskarżani i skazywani za bluźnierstwo (Art. 19 ICCPR).

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Algierscy żydzi, muzułmanie Ahmadijja i szyici spotykają się z różnymi formami nacisków i przemocy. Muzułmanie Ahmadijja są silnie prześladowani; oskarża się ich o „oczernianie dogmatów oraz nakazów islamu”. Spotykają się także z wrogością ze strony urzędników i odmawia im się prawa do zakładania stowarzyszeń. Społeczeństwo wrogo odnosi się do ateistów i osób, które otwarcie kwestionują doktrynę islamu sunnickiego.   

Spis treści

10. Open Doors w Algierii

Open Doors zapewnia wsparcie modlitewne prześladowanym chrześcijanom w Algierii. 

Spis treści

11. Módl się za Algierię

• Módl się za algierskich chrześcijan nawracających się z islamu, aby wytrwali w obliczu wrogości ze strony własnej rodziny i muzułmańskich ekstremistów.
• Módl się, aby kościoły, które zostały zamknięte, aby mogły zostać ponownie otwarte i aby prawa ograniczające wolność religijną zostały uchylone.
• Módl się, aby Jezus Chrystus wyposażył partnerów Open Doors w Afryce Północnej w Jego miłość, siłę, odwagę i mądrość do posługi na rzecz prześladowanych chrześcijan.