Meksyk

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

Obecność coraz większej liczby grup przestępczych i walka o kontrolę terytorialną powoduje, że chrześcijanie i przywódcy kościelni mieszkający na tych obszarach są stale narażeni na ataki. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy chrześcijanie są postrzegani jako zagrożenie dla działań przestępczych i nie są posłuszni żądaniom przestępców. W społecznościach rdzennych osoby, które decydują się porzucić wierzenia religijne społeczności (często są to praktyki synkretyczne z elementami katolicyzmu), spotykają się z niechęcią i karami, takimi jak grzywny, uwięzienie, ograniczony dostęp do podstawowych usług i przymusowe wysiedlenia. Dzieje się to bez odpowiedniego dochodzenia i wsparcia dla pokrzywdzonych ze strony władz państwowych. Nietolerancja społeczna wobec chrześcijaństwa rośnie, zwłaszcza gdy chrześcijanie wyrażają oparte na wierze opinie na temat małżeństwa, rodziny i kwestii etycznych. Publiczne praktyki religijne podlegają regulacjom państwowym. 

Spis treści

1. Tło

Prezydent Andrés Manuel López Obrador (w skrócie AMLO) objął urząd w 2018 roku. Pomimo obietnic walki z korupcją i przemocą, kraj nadal cierpi z powodu przemocy i braku bezpieczeństwa. Wobec policji, Gwardii Narodowej i samego rządu wysuwane są oskarżenia  o działanie w zmowie z baronami narkotykowymi (Milenio, 15 maja 2022), nadużywanie władzy oraz łamanie praw człowieka (El País, 21 marca 2023 r.). Niektóre sektory społeczeństwa obywatelskiego klasyfikują środki polityczne przyjęte przez AMLO (w ramach planu politycznego zwanego „Czwartą Transformacją”) jako dyktaturę, ponieważ próbuje on położyć kres autonomii niezależnych agencji mających na celu kontrolę władzy prezydenckiej (WSJ, 4 czerwca 2021 r.) i skupia władzę w organach wykonawczych (Expansión Política, 25 maja 2021 r.).

Meksyk nie ma oficjalnej religii, a w szkołach państwowych nie prowadzi się lekcji religii. Rozdział kościoła od państwa został ustanowiony konstytucyjnie w 1857 r. Zgodnie z ustawą regulującą działalność organizacji religijnych funkcjonariusze kościelni nie mogą publicznie wyrażać poglądów politycznych ani pełnić funkcji publicznych, a władze państwowe nie mogą ingerować w wewnętrzne życie związków wyznaniowych.  Wzrosła nietolerancja wobec chrześcijan broniących swoich poglądów opartych na wierze, często w wyniku błędnej interpretacji rozdziału Kościoła od państwa. 

Według Spisu Ludności i Gospodarstw Domowych z 2020 r. 11 800 247 osób mieszka w gospodarstwach domowych w społecznościach rdzennych, chociaż liczba ta może być zaniżona ze względu na problemy z przeprowadzeniem spisu związane z pandemią Covid-19. W niektórych społecznościach chrześcijanie, którzy odrzucają praktyki religijne i zwyczaje grupy etnicznej, z której się wywodzą, są szykanowani i prześladowani. Ponieważ to przywódcy etniczni wymierzają sprawiedliwość na swoich terytoriach, wolność religijna ludności rdzennej nie jest należycie egzekwowana przez lokalne władze państwowe.

Głównym wyznaniem chrześcijańskim w Meksyku jest Kościół rzymskokatolicki, do którego należy 92,8% wszystkich chrześcijan (szacunki WCD 2023). Kościoły protestanckie mają coraz więcej członków i stają się coraz bardziej widoczne, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Kościoły zielonoświątkowe stają się coraz bardziej wpływowe, zwłaszcza w kontekście politycznym.

Ze względu na rosnący poziom przemocy wobec przywódców kościelnych (zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich), w szczególności przywódcy katoliccy zaczęli mówić o niebezpieczeństwach, na jakie są narażeni i domagać się od rządu wprowadzenia bardziej skutecznej strategii bezpieczeństwa. W odpowiedzi zostali ostro skrytykowani przez AMLO, który, między innymi, nazwał ich „hipokrytami” (Animal Politico, 30 czerwca 2022 r.). Podobnie, chrześcijańscy działacze na rzecz praw człowieka i mediatorzy pomagający w rozwiązywaniu konfliktów są traktowani jak przestępcy przez władze państwowe, gdy odmawiają zaakceptowania porozumień, mających znamiona korupcji (El País, 8 lipca 2022 r.). 

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Główne obszary korupcji i zorganizowanej przestępczości

Sieci przestępcze rozprzestrzeniły się na całym terytorium Meksyku i nie są już ograniczone do tzw. narko-stanów (Texas Public Policy Foundation, 22 września 2022). Według krajowych mediów w całym kraju aktywnie działa 159 grup przestępczych (Reversos, 12 czerwca 2023 r.), a według Kongresowego Centrum Badawczego USA w każdym stanie działa co najmniej jeden kartel (CRS, 07 czerwca 2022 r.).

Główne obszary ucisku klanowego

Łamanie praw chrześcijan wewnątrz wspólnot rdzennych ma miejsce szczególnie w strefie południowej, m.in. w Chiapas, Guerrero, Hidalgo, Jalisco, Nayarit, Oaxaca, Puebla, Baja California, Yucatán i Zacatecas.

Główne obszary świeckiej nietolerancji

Przepisy krajowe wspierające radykalny rozdział Kościoła od państwa i traktujące o niedyskryminacji wpływają na życie chrześcijan w całym kraju. Wandalizm budynków kościelnych i nietolerancja wobec chrześcijan wyrażających oparte na wierze poglądy w kwestiach spornych są szczególnie wysokie w takich stanach jak Colima, Jalisco, Guanajuato, Morelos, Mexico City, Mexico State, Oaxaca i Veracruz. 

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Tradycyjne społeczności chrześcijańskie

Na tę kategorię składają się Kościół Rzymskokatolicki oraz niewielkie wspólnoty prawosławne, prezbiteriańskie i anglikańskie. Chrześcijanie z tej kategorii (głównie katolicy) odczuwają skutki działalności gangów przestępczych i korupcję władz lokalnych, która może obejmować przemoc wobec ich przywódców religijnych. Zdarza się, że tradycyjne kościoły nie mogą bez przeszkód nauczać i głosić Ewangelii wśród rdzennych społeczności, które przestrzegają tradycji przodków. Kościoły te zmagają się ze wzrostem świeckiej nietolerancji, czego przejawem są próby powstrzymania ich członków od wyrażania opinii opartych na wierze w sferze publicznej, a także wandalizm miejsc kultu dokonywany przez radykalne grupy ideologiczne.

Społeczności konwertytów

Do tej kategorii zalicza się konwertytów międzywyznaniowych z historycznych wspólnot chrześcijańskich, konwertytów ze środowisk przestępczych (mafijnych) oraz chrześcijan, którzy porzucili praktyki religijne rdzennych społeczności. Praktyki, o których mowa, mogą być związane z tradycjami przodków lub religiami synkretycznymi (powiązanymi z katolicyzmem). Rdzenni konwertyci poddawani są presji odstąpienia od nowej religii. Grozi im się przemocą, aresztem i wypędzeniem.

Nietradycyjne społeczności chrześcijan

Chrześcijanie ze wspólnot ewangelikalnych, zielonoświątkowych i ruchów odnowy – zwłaszcza gdy aktywnie działają w społecznościach rdzennych – spotykają się z agresją ze strony członków społeczności, które nie akceptują obecności innych grup religijnych.  Na obszarach kontrolowanych przez przestępczość zorganizowaną są oni również narażeni na naciski lub ataki, jeśli prowadzą aktywną ewangelizację. Spotykają się z krytyką i groźbami za obronę swoich opinii opartych na wierze na arenie publicznej.

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Korupcja i przestępczość zorganizowana

Według Transparency International (CPI 2022) Meksyk zajmuje 126. miejsce wśród 180 krajów pod względem korupcji. Wysoki poziom bezkarności i korupcji sprawił, że komentatorzy nazwali Meksyk „narko-państwem” (La Silla Rota, 11 lipca 2023 r.).  Chrześcijanie, którzy informują władze o nielegalnych operacjach lub działają jako obrońcy praw człowieka, są uważani za zagrożenie dla interesów grup przestępczych. Łatwo mogą stać się celem wszelkiego rodzaju odwetów, ataków, inwigilacji, włamań i rabunków do miejsc kultu i domów prywatnych, gróźb śmierci, prób porwania, a nawet zabójstw. Grupy przestępcze wykazują się coraz większym okrucieństwem, gdy działają przeciwko przywódcom Kościoła (MSN News, 9 października 2022 r.).

Ucisk klanowy

Państwo interweniuje w minimalnym stopniu, ponieważ uznaje prawo społeczności rdzennych do autonomii. W takich społecznościach przywódcy etniczni próbują narzucić styl życia regulowany przez zwyczaje rodzime lub synkretyczne. Chrześcijanie, którzy odrzucają zwyczaje plemienne, spotykają się z presją społeczności w postaci przesiedleń, grzywien, izolacji, ograniczenia dostępu do podstawowych usług społecznych, więzienia, bicia i niszczenia ich własności. Poprzez Państwową Komisję Praw Człowieka podjęto działania mające na celu zagwarantowanie nietykalności fizycznej i bezpieczeństwa osobistego chrześcijan należących do nieakceptowanych grup kościelnych.  Wyniki działań podejmowanych w takich sprawach nie zawsze były zadowalające.

Świecka nietolerancja

Ideologiczne grupy nacisku i niektórzy przedstawiciele rządu promują program sekularyzacyjny, którego celem jest ograniczenie udziału chrześcijan w sferze publicznej, zwłaszcza gdy zajmują oni stanowiska publiczne. Chrześcijanie doświadczają coraz większej nietolerancji społecznej za wyrażanie przekonań opartych na wierze, w tym w pracy lub w szkole.  Nasilają się akty wandalizmu mienia kościelnego, jednak władze rzadko prowadzą poważne dochodzenia, nie uznając tego za „prawdziwy problem”.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

Zorganizowana przemoc jest ogromnym problemem, który przybiera postać zabójstw kobiet, przemocy w rodzinie i handlu ludźmi. Przestępcy wykorzystali pandemię COVID-19 do rozszerzenia skali swojej działalności przy zwiększonej bezkarności. Dziewczęta mogą stać się przedmiotem handlu i są łatwym celem uprowadzeń i niewolnictwa seksualnego. Chrześcijańskie dziewczęta są cenną zdobyczą ze względu na domniemane posłuszeństwo. Często są zmuszane do współżycia seksulanego z członkami grup przestępczych.  W społecznościach rdzennych powszechne są wymuszone małżeństwa oraz fizyczne i słowne znęcanie się nad konwertytami.

Formy wywierania nacisku:

• Uprowadzenie;
• Ograniczenie/Brak dostępu do opieki zdrowotnej;
• Wymuszone małżeństwo;
• Handel ludźmi;
• Śmierć;
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc psychiczna;
• Przemoc seksualna.

Mężczyźni

W kontekście ciągłej przemocy i zorganizowanej przestępczości młodzi mężczyźni i chłopcy są narażeni na śmierć. Na terenach kontrolowanych przez grupy przestępcze zagrożeniem jest indoktrynacja i przymusowa rekrutacja. Jeśli stawiają opór, są zastraszani, mogą zostać uprowadzeni lub zamordowani. Mężczyźni spotykają się z silną presją i przemocą jako głowy rodzin i kościołów. Liderzy wspólnot najczęściej padają ofiarą wymuszeń i grzywien. Jest to kara za pracę społeczną i wypowiedzi przeciwko działalności przestępczej. Konwertyci ze środowisk rdzennych doświadczają pobić, prześladowań i odrzucenia przez członków lokalnej społeczeństwo.

Formy wywierania nacisku:

• Uprowadzenie;
• Ograniczanie kontaktów społecznych/międzyludzkich;
• Nękanie ekonomiczne przez grzywny;
• Zmuszenie do opuszczenia miasta/kraju; Pobór do wojska / milicji / służba wbrew sumieniu; Śmierć;
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc psychiczna;
• Przemoc słowna. 

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Meksyk odnotował ogólny wzrost wyniku o 1,7 punktu. Wskaźnik skrajnej przemocy nieznacznie wzrósł, a szczególnie zauważalny był wzrost presji w obszarze życia prywatnego ze względu na nowe doniesienia o atakach przemocy dokonanych na chrześcijanach wywodzących się z rdzennych plemion Meksyku. Głównym zagrożeniem dla Kościoła są grupy przestępcze, które kontrolują niektóre części terytorium kraju. Chrześcijańscy działacze są postrzegani jako potencjalne zagrożenie dla ich nielegalnych operacji. 

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Meksyku.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

• Styczeń 2023, Chihuahua: Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka ustanowiła specjalne środki bezpieczeństwa dla jedenastu członków jezuickiej wspólnoty w Chihuahua, którzy doświadczyli ataków i gróźb ze strony grup przestępczych, uniemożliwiających im prowadzenie pracy duszpasterskiej. Dwóch księży zostało zamordowanych w czerwcu 2022 roku. (IACHR, 31 stycznia 2023 r.)
• Styczeń 2023, Hidalgo: María Concepción Hernández Hernández, członkini Iglesia Bautista Gran Comisión, została przywiązana do drzewa i brutalnie pobita przez przywódców jej wioski w społeczności Rancho Nuevo. Została zaatakowana, kiedy odwiedziła działkę, której jest właścicielką, w odpowiedzi na prośbę sąsiada, który poprosił ją o usunięcie dwóch drzew. Od 2015 r. lokalne władze zabraniają członkom mniejszości religijnej dostępu do ziemi oraz wykorzystywania jej do uprawy roślin.
• Sierpień 2023, Chiapas: Miguel Montoya Moreno, wikariusz sprawiedliwości i pokoju lokalnej diecezji, publicznie potępił wzrost liczby gróźb ze strony zarówno grup przestępczych, jak i urzędników państwowych wobec pastorów, którzy wypowiadają się publicznie na temat wzrostu przemocy. Moreno wzywa do zaprzestania kryminalizacji obrońców praw człowieka.

Życie prywatne

Podczas pandemii COVID-19 platformy internetowe odegrały bardzo ważną rolę w życiu meksykańskich chrześcijan; ułatwiło to grupom przestępczym namierzenie chrześcijan, którzy publikowali treści przeciwko przemocy i przestępczości. Chrześcijanie popierający w mediach społecznościowych poglądy oparte na wierze w kwestiach rodziny, małżeństwa i świętości życia są krytykowani, wyśmiewani i atakowani. Po pandemii niektóre rdzenne społeczności wzmocniły kontrolę społeczną już i tak nieakceptowanych chrześcijan. W przypadku gdy członkowie społeczności znaleźli chrześcijańskie symbole religijne, najczęściej były one niszczone, a ich właściciele karani. Konwertyci wywodzący się z grup przestępczych lub rdzennych mieszkańców narażeni są na potępienie przez członków rodziny i represje.

Życie rodzinne

Dzieciom rdzennych chrześcijan grożono oddzieleniem od rodziców lub uniemożliwiano im edukację po tym, jak ich rodzice przeszli na chrześcijaństwo i porzucili tradycyjne wierzenia społeczności. Przestępczość zorganizowana jest również przyczyną separacji w rodzinach, ponieważ niebezpieczeństwo ataku może być tak wysokie, że niektórzy członkowie chrześcijańskich rodzin są zmuszeni szukać bezpiecznego miejsca do życia z dala od rodzinnych stron. Rekrutacja dzieci przez grupy przestępcze gwałtownie wzrosła; były one wykorzystywane do transportu narkotyków w żywności i lekarstwach oraz wcielane do gangów. Dla niechcianych chrześcijan żyjących w społecznościach rdzennych częstym zagrożeniem są przymusowe wysiedlenia. Chrześcijańscy rodzice napotykają trudności w kształceniu swoich dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi ze względu na obowiązkowe treści i regulacje prawne.

Życie w społeczeństwie

Chrześcijanie są ściśle monitorowani zarówno w społecznościach rdzennych, jak i na obszarach zdominowanych przez przestępczość zorganizowaną. W obrębie wspólnot rdzennych chrześcijanie spotykają się z prześladowaniami, grzywnami, groźbami i przymusowymi przesiedleniami, gdy odmawiają udziału w działaniach wspólnoty sprzecznych z ich przekonaniami religijnymi. Gangi przestępcze wymuszają od przywódców kościelnych i innych chrześcijan pieniądze na „ochronę” i dopiero wtedy pozwalają im prowadzić działalność. W miejscu pracy, pod przykrywką „polityki niedyskryminacji”, chrześcijanie spotykają się z presją, aby przestrzegać postulatów i uczestniczyć w działaniach, które są w niezgodzie z ich sumieniem.

Życie w państwie

Artykuł 24 Konstytucji zapewnia wolność wyznania i przekonań, ale jednocześnie ogranicza uzewnętrznianie przekonań religijnych i nauczanie religii, a także promowanie postaw religijnych w kontekście politycznym. Prawo do sprzeciwu sumienia jest ograniczone przepisami. Ze względu na poziom korupcji władze państwowe pozwalają grupom przestępczym utrudniać działalność organizacji społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza tych, które pracują z młodzieżą w ramach programów zapobiegania narkomanii i przestępczości lub pracy z migrantami. Ponadto, ze względu na ustawodawstwo dotyczące autonomii ludności rdzennej, w konfliktach religijnych, w które zaangażowani są  chrześcijanie pochodzący z ludności rdzennej, wygrywają zwykle zwyczaje etniczne. Ramy prawne dotyczące niedyskryminacji i radykalnej sekularyzacji są często wykorzystywane do promowania klimatu autocenzury wobec chrześcijan, gdy zamierzają manifestować swoje poglądy oparte na wierze w sferze publicznej.

Życie w kościele

W niektórych społecznościach rdzennych najsilniej prześladowani są „nieakceptowani chrześcijanie” uważani za przywódców religijnych oraz ich rodziny. Ci, którzy wypowiadają się przeciwko swoim ciemiężcom, spotykają się z groźbami, wrogością, przymusowymi przesiedleniami i zatrzymaniami. Na obszarach, gdzie dominuje przestępczość zorganizowana, gdy chrześcijanie potępiają swoich agresorów, grupy przestępcze często odpowiadają brutalnym odwetem. Liderzy wspólnot i ich rodziny są najczęstszymi ofiarami nakładania podatków, grzywien lub wymuszeń, zwłaszcza ci aktywni w pracy duszpasterskiej. Chrześcijańskie nauczanie jest ściśle monitorowane przez grupy nacisku (czasami wspierane przez urzędników państwowych), które nadają przywódcom religijnym etykietę „hejterów”, „osób nietolerancyjnych” lub oskarżają ich o brak szacunku dla sekularyzmu.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Meksyk zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR).

2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (ICESCR).

3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT).

4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW).

5. Konwencja o prawach dziecka (CRC).

Meksyk nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Chrześcijańscy konwertyci z rdzennych społeczności doświadczają presji i przemocy ze strony rodziny i członków lokalnej społeczności (Art. 18 ICCPR)
2. Dzieci chrześcijan ze społeczności rdzennych są prześladowane z powodu wiary rodziców (Art. 18 ICCPR i Art. 14 CRC )
3. Przywódcy chrześcijańscy i ich działalność jest inwigilowana (Art. 17 ICCPR).
4. Chrześcijańskie konwertytki z rdzennych społeczności są zmuszane do wyjścia za mąż wbrew ich woli (Art. 23 ICCPR; Art. 16 CEDAW i Art. 10 ICESCR)

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Według Departamentu Stanu USA IRFR 2022 (s.1): „W 2022 r. rządowa Krajowa Rada Zapobiegania Dyskryminacji (CONAPRED) nadal dokumentowała dyskryminację religijną członków „Luz del Mundo” (LLDM), która polegała między innymi na obrażaniu słownym”. Są również doniesienia o dyskryminacji żydów i antysemickich treściach online. 

Spis treści

10. Open Doors w Meksyku

Służba Open Doors w Meksyku obejmuje:

• Szkolenia biblijne 
• Ochronę prawną 
• Wsparcie finansowe 
• Badania  

Spis treści

11. Módl się za Meksyk

• Módl się, za chrześcijan, którzy stoją przed trudnymi wyborami w obliczu przestępczości zorganizowanej w swoich społecznościach. Proś Boga, aby dał im mądrość i odwagę, aby stawić czoła tym problemom z Chrystusem w ich sercach.
• Módl się za tych, którzy doszli do wiary w społecznościach tubylczych, a następnie zostali poddani ostracyzmowi. Módl się, aby wywarli pozytywny wpływ na swoją społeczność i aby ich prześladowania były mniej dotkliwe.
• Módl się, aby naród meksykański był otwarty, gdy chrześcijanie publicznie wypowiadają się na tematy społeczne. Módl się, aby ludzie słuchali i zbliżali się do Boga.