Jemen

Spis treści

Wnioski

Okres badawczy: 01.10.2022 – 30.08.2023

Kościół w Jemenie składa się głównie z konwertytów z islamu i ich dzieci, którzy są zmuszeni do ukrywania swojej wiary. Chrześcijanom grożą zatrzymania i przesłuchania ze strony władz i śmierć z ręki członków rodziny oraz  radykalnych grup islamskich, które grożą apostatom śmiercią. Jemeńska tożsamość plemienna jest silnie powiązana z tożsamością islamską, dlatego chrześcijanie spotykają się z silną presją lokalnej społeczności i przemocą ze strony swojego plemienia. Konwertyci na chrześcijaństwo, którzy są w związkach małżeńskich z muzułmanami, ryzykują wymuszony rozwód i utratę praw do opieki nad dziećmi. Chrześcijanie cierpią z powodu ogólnego kryzysu humanitarnego w kraju, a ich sytuacja jest o tyle trudniejsza, że pomoc w sytuacjach kryzysowych jest dystrybuowana przez meczety, które dyskryminują osoby, które nie są uważane za pobożnych muzułmanów.

Spis treści

1. Tło

W 2014 roku Huti (szyicka mniejszość muzułmańska z północnego Jemenu), sfrustrowani polityką reżimu prezydenta Abdrabbuha Hadiego, sprzymierzyli się z wojskiem i przejęli kontrolę nad stolicą kraju Saną. Prezydent Hadi uciekł do Arabii Saudyjskiej, która następnie utworzyła koalicję, aby przywrócić go do władzy, uchronić własną granicę, zapobiec rozpadowi Jemenu i przeciwdziałać wpływom Iranu - szyickiego regionalnego rywala w większości sunnickiej Arabii Saudyjskiej. Arabia Saudyjska spodziewała się, że jej siły powietrzne szybko pokonają rebelię Huti, ale wojna domowa przeciąga się, a śmierć poniosło do tej pory blisko 100 tys. osób, a 250 tys. zostało przesiedlonych. Według danych Banku Światowego prawie 80% populacji żyje w ubóstwie. Jak to często ma miejsce w strefach objętych wojną, mniejszości są szczególnie narażone na przemoc, ponieważ grupy ekstremistyczne, których działalność jest nacechowana okrucieństwem i brutalnością, takie jak tzw. Państwo Islamskie (IS) i Al-Kaida, mogą działać bezkarnie. 

Jemen jest autorytarną republiką islamską, a szariat (prawo islamskie) jest głównym źródłem prawa zgodnie z konstytucją z 1994 roku. Według Middle East Concern: „Bluźnierstwo, obraza uczuć religijnych i prozelityzm nieislamski są zabronione. Apostazja jest przestępstwem karanym śmiercią w przypadku odstępców, którzy odmawiają wycofania się ze swojej decyzji. Obowiązują islamskie przepisy dotyczące statusu osobistego, w tym zakaz małżeństwa między muzułmaninem a apostatą oraz między muzułmańską kobietą a niemuzułmańskim mężczyzną. Nie ma oficjalnej ścieżki rejestracji nieislamskich grup religijnych, a rząd od wielu lat nie zezwala na budowę nieislamskich miejsc kultu”.

Ze względów bezpieczeństwa nie możemy opublikować danych World Christian Database dla poszczególnych religii. Open Doors szacuje liczbę chrześcijan na „kilka tysięcy”. Przed wybuchem wojny w 2015 r. w Adenie i Sanie mieszkały tysiące pracowników zagranicznych, zatrudnionych w branży budowlanej, którzy mogli uczęszczać na nabożeństwa do zarejestrowanych kościołów. Większość z tych chrześcijan została zmuszona do opuszczenia kraju ze względu na niebezpieczną sytuację. Część kościołów została splądrowana i zniszczona. Większość chrześcijan w Jemenie to rodzimi konwertyci. Grozi im śmierć z ręki krewnych, członków klanu oraz plemienia. W Jemenie mieszka również duża liczba chrześcijańskich uchodźców z Etiopii i Erytrei. 

Spis treści

2. Sytuacja w różnych regionach kraju

Sytuacja jest niebezpieczna dla wszystkich chrześcijan w Jemenie, choć najgroźniej jest na południu, gdzie swoją działalność koncentruje Al-Kaida. Konwertyci z islamu na chrześcijaństwo wskazali również, że na obszarach kontrolowanych przez szyickich Huti na północy (obejmujących około jednej trzeciej terytorium Jemenu) sytuacja jest bardziej napięta, niż na obszarach znajdujących się pod kontrolą sunnickiego rządu Hadiego. Według osoby związanej z chrześcijańskimi pracownikami migracyjnymi, na obszarach kontrolowanych przez Huti napotykają oni mniejsze ograniczenia, niż w innych rejonach kraju. Obszary kontrolowane przez Huti są silnie patrolowane przez policję, a osoby, które głoszą poglądy niezgodne z islamem, trafiają do więzienia, gdzie są poddawani torturom. 

Spis treści

3. Kogo dotykają prześladowania?

Wspólnoty chrześcijan ekspatriantów

Prawie wszyscy ekspaci z państw Zachodnich opuścili Jemen z powodu wojny. Dyskryminacja na tle rasowym i religijnym powoduje, że chrześcijańscy migranci spotykają się z prześladowaniem i dyskryminacją ze strony społeczeństwa oraz przemocą ze strony radykalnych ruchów islamskich. Ponieważ jednak ich liczba znacznie zmalała, a Kościół składa się obecnie w większości z rodzimych chrześcijan, kategoria chrześcijan ekspatriantów nie jest brana pod uwagę w ŚIP.

Społeczności konwertytów

Co najmniej 95% jemeńskiego Kościoła stanowią konwertyci z islamu. Konwertytom na terenie całego kraju grozi ogromne niebezpieczeństwo ze względu na tradycyjne postawy rodzinne / wspólnotowe / plemienne, bezkarność radykalnych grup islamskich, oraz brak tolerancji dla jakichkolwiek odstępstw ze strony władz państwowych. 

Spis treści

4. Główne źródła prześladowań i dyskryminacji

Islamski ekstremizm 

Konstytucja Jemenu uznaje islam za religię państwową, a szariat za źródło wszystkich przepisów. Prozelityzm jest zakazany, a muzułmanom zabrania się przejścia na inne religie. Islam jest kluczowym elementem tożsamości jemeńskich plemion, podczas gdy organizacje takie jak Huti, Al-Kaida Półwyspu Arabskiego (AQAP) i IS dążą do wprowadzenia radykalnej formy islamu. To one są główną siłą napędową islamskiego ekstremizmu i aktywnie atakują i zabijają chrześcijan.

Ucisk klanowy

Społeczeństwo jemeńskie ma charakter plemienny, a centralne władze państwowe odgrywają drugorzędną rolę. Tożsamość islamska jest spleciona z tożsamością etniczną. Na wielu obszarach starszyzna plemienna egzekwuje prawo i zwyczaje plemienne, które zabraniają członkom opuszczania plemienia lub zawierania małżeństw poza nim, zwłaszcza z chrześcijanami. Karą za nieposłuszeństwo może być śmierć lub wygnanie.

Paranoja dyktatorska

Jemen znajduje się pod dyktaturą od 2012 roku. W kontekście konfliktu, jak można się spodziewać, po obu stronach silny jest instynkt przetrwania. Na obszarach kontrolowanych przez Huti administracja podejmuje coraz ostrzejsze środki wobec osób oraz stowarzyszeń uznanych przez władzę rządzącą za zagrożenie. Sytuacja nie zmienia się od lat i dotyka członków mniejszości religijnych.

Przestępczość zorganizowana oraz korupcja

Ofiarami przestępstw często padają chrześcijanie, ponieważ postrzegani są jako obcy i kojarzeni z Zachodem. Nie mają jak się bronić, ponieważ brak praworządności zapewnia bezkarność sprawcom przestępstw wobec nich popełnianych.

Spis treści

5. Czym różnią się prześladowania mężczyzn i kobiet?

Kobiety

W patriarchalnym, islamskim kontekście Jemenu, uważa się, że kobieta przechodząca na chrześcijaństwo przynosi rodzinie wstyd. Dlatego zazwyczaj odbiera jej się telefon i izoluje w domu. Kobiety są maltretowane fizycznie i psychicznie, gwałcone, a nawet można je zabić, aby „przywrócić honor” plemienia lub rodziny. Wymuszone małżeństwo z konserwatywnym muzułmaninem jest częstym rozwiązaniem, które ma na celu podporządkować młodą kobietę woli rodziny. Ze względu na kontrolę rodzinną kobiety mają ograniczony dostęp do informacji, a w rezultacie mniej kobiet nawraca się na chrześcijaństwo.

Formy wywierania nacisku na kobiety:

• Brak dostępu do chrześcijańskich materiałów religijnych i obrzędów;
• Wymuszony rozwód;
• Wymuszone małżeństwo;
• Uwięzienie przez rodzinę (areszt domowy);
• Śmierć;
• Przemoc fizyczna;
• Przemoc psychiczna;
• Przemoc seksualna.

Mężczyźni

Ogólnie rzecz biorąc, życie w Jemenie jest niezwykle trudne ze względu na trwającą wojnę i brak wolności religijnej. Zdarza się, że chrześcijańscy mężczyźni i chłopcy są zmuszani do przyłączenia się do bojówek. Kiedy chłopcy są wyciągani na wojnę, ma to ogromny wpływ na ich edukację i przyszłość. Nie chodzi tu tylko o czas, który jest im skradziony, ale również z powodu wysoce kontrolowanego środowiska, w którym odbywa się szkolenie. Mężczyźni nawróceni na chrześcijaństwo są poddawani presji przede wszystkim w sferze publicznej: grozi im utrata pracy, pobicie i więzienie. W związku z tym wielu chrześcijan ucieka z kraju.

Formy wywierania nacisku na mężczyzn:

• Nękanie ekonomiczne w biznesie/miejscu pracy;
• Zmuszenie do opuszczenia domu/wypędzenie;
• Zmuszenie do opuszczenia miasta/kraju;
• Uwięzienie przez władze państwowe;
• Pobór do wojska/służba wbrew sumieniu;
• Przemoc fizyczna.

Spis treści

6. ŚIP: Perspektywa 5-letnia

Wykres: Wynik w zaokrągleniu.

Krótki opis zmiany wyniku i jej przyczyny

Wynik Jemenu pozostaje mniej więcej na niezmienionym poziomie i wynosi 89 punktów. Wszystkie wyniki presji w pięciu obszarach życia są maksymalnie wysokie lub bliskie maksimum. Przemoc utrzymuje się na tym samym poziomie 5,9 punktu. Kościół w Jemenie składa się głównie z konwertytów  ze środowisk muzułmańskich i ich dzieci, którzy ukrywają swoją wiarę przed ogółem społeczeństwa. Ich prawa w kwestiach religijnych są łamane przez członków rodziny i przedstawicieli władz (zarówno ze strony oficjalnych władz, jak i rebeliantów Huti działających jako władze lokalne w jednej trzeciej kraju), a także przez radykalne ugrupowania islamskie.

Spis treści

7. Szczegółowe dane na temat przemocy i wywieranej presji

Poziomy przemocy i presji

Wykres: Wzorzec prześladowań dla Jemenu.

Maksymalna liczba punktów dla każdej z sześciu kategorii wynosi 16,7 pkt. Łączna liczba punktów dla sześciu kategorii wynosi 100 pkt (6 x 16,7 = 100).

Przykładowe akty przemocy w opisywanym okresie sprawozdawczym

Ze względów bezpieczeństwa nie możemy podać szczegółowych danych na temat incydentów z użyciem przemocy.

Życie prywatne

Z założenia wszyscy Jemeńczycy są muzułmanami. Konwertyci na chrześcijaństwo są narażeni na zabójstwa honorowe oraz różne formy znęcania. Prywatne praktyki religijne stały się szczególnie ryzykowne dla chrześcijan na obszarach kontrolowanych przez radykalnych muzułmanów. AQAP i IS kontrolują dużą część kraju.

Życie rodzinne

Ponieważ społeczeństwo jemeńskie jest ściśle muzułmańskie, rodziny silnie sprzeciwiają się konwersji, którą postrzegają jako hańbę dla honoru rodziny. Wszelkie chrześcijańskie obrzędy i uroczystości muszą odbywać się w tajemnicy. W przypadku jemeńskich chrześcijan ze środowisk muzułmańskich, którzy mają dzieci, istnieje silna presja rodzinna i społeczna, aby zapewnić dzieciom wychowywanie zgodnie z normami islamskimi. Ujawnienie się może skutkować odebraniem praw do opieki nad dziećmi. Nieprzychylne rodziny często starają się „naprawić” konwertytę poprzez zaaranżowane małżeństwo z konserwatywnym muzułmańskim małżonkiem. Dalsza odmowa może prowadzić do uwięzienia, zabójstwa „honorowego” z rąk członków rodziny lub ataku ze strony grup islamskich.

Życie w społeczeństwie

Trwający konflikt i wynikający z niego kryzys humanitarny stworzyły niezwykle trudne warunki dla chrześcijan w Jemenie. Nowonawróceni są poddawani presji, by wyrzekli się wiary w Chrystusa. Odmowa skutkuje w najlepszym wypadku więzieniem lub przemocą, a w najgorszym – śmiercią. Presja społeczności jest większa na terenach wiejskich, gdzie przywódcy religijni są bardziej zintegrowani z rodzinami, a zachowanie prywatności jest trudniejsze. Chrześcijańscy konwertyci, którzy ukrywają swoją konwersję, są uważani za mniej pobożnych muzułmanów, ponieważ nie uczęszczają (lub rzadziej uczęszczają) do meczetu. W rezultacie są pomijani przy dystrybucji żywności i innych formach pomocy.

Życie w państwie

Zgodnie z jemeńskim kodeksem karnym przejście z islamu na inną religię to apostazja, która jest przestępstwem zagrożonym karą śmierci. Pracownicy podejrzewani o to, że są chrześcijanami, są dyskryminowani przez pracodawców, nie otrzymują awansu i zajmują najniższe stanowiska. Sprawcy przestępstw przeciwko chrześcijanom, w tym tak zwanych „przestępstw honorowych”, są często bezkarni. Powszechnie stosowany system sprawiedliwości plemiennej oczekuje od głowy rodziny wykonania kary. W bardziej sformalizowanych społecznościach stosowane są zasady islamu, które utrudniają życie konwertytom.

Życie w kościele

Trzy oficjalne kościoły (wszystkie w Adenie), które służyły chrześcijańskim migrantom lub uchodźcom (głównie etiopskim), zostały zniszczone w czasie wojny i obecnie są zamknięte. Chrześcijanie mogą spotykać się tylko potajemnie. Dystrybucja publikacji religijnych jest prawnie zabroniona, a kary są surowe. Kościoły organizujące pomoc humanitarną są narażone na ataki.

Spis treści

8. Naruszenie zobowiązań i praw międzynarodowych

Jemen zobowiązał się do przestrzegania i ochrony praw podstawowych w następujących traktatach międzynarodowych:

1. Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR)
2. Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych  (ICESCR)
3. Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (CAT)
4. Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (CEDAW)
5. Konwencja o prawach dziecka (CRC)

Jemen nie wypełnia swoich zobowiązań międzynarodowych, regularnie naruszając/nie chroniąc następujących praw chrześcijan:

1. Konwertyci są poddawani presji ze strony państwa i społeczeństwa, aby odwołali swoją konwersję (Art. 18 ICCPR)
2. Chrześcijanie cierpią z powodu dyskryminacji podczas dystrybucji pomocy doraźnej (Art. 26 ICCPR)
3. Konwertyci chrześcijańscy, mężczyźni i kobiety, są narażeni na rozwody i tracą prawo do opieki nad dziećmi z powodu konwersji (Art. 23 ICCPR i Art. 16CEDAW)
4. Dystrybucja nieislamskich materiałów religijnych jest prawnie zabroniona (Art. 18 i 19 ICCPR)
5. Kobiety nawrócone na chrześcijaństwo są więzione w domach i przetrzymywane jako zakładniczki z powodu swojej wiary (Art. 9 i 12 ICCPR oraz Art. 15 CEDAW)

Spis treści

9. Sytuacja innych mniejszości religijnych

Inne mniejszości religijne, których prawa są łamane w Jemenie, to bahaici i żydzi. Radykalni muzułmanie uważają bahaitów za niewiernych, dlatego ich prześladują. Wyznawcy bahaizmu są więzieni i torturowani, najczęściej przez władze Huti. W ten sposób prześladowcy chcą ich zmusić do wyrzeczenia się swojej wiary. Niewielka społeczność żydowska, zamieszkująca głównie stolicę, jest postrzegana przez rebeliantów Huti jako wróg. Huti nakładają również ograniczenia na wolność sunnickich muzułmanów.

Spis treści

10. Open Doors w Jemenie

Open Doors wspiera chrześcijan w Jemenie poprzez modlitwę i organizację szkoleń dla chrześcijan i liderów wspólnot. Zajmujemy się również dystrybucją pomocy humanitarnej dla chrześcijan i osób wykazujących zainteresowanie chrześcijaństwem. Zapewniamy schronienie i ochronę prześladowanym chrześcijanom, organizujemy szkolenia i środki do życia dla chrześcijan i ich rodzin.

Spis treści

11. Módl się za Jemen

• Wojna domowa trwa od prawie dekady. Proś o pokój, stabilizację i zaopatrzenie dla ludzi, których trawią głód, choroby i wojna.
• Módl się za chrześcijan w Jemenie, którzy żyją w ciągłym niebezpieczeństwie z powodu swojej wiary. Proś Jezusa, aby dał im odwagę, mądrość i nieustraszoność, aby wiedzieli, jak najlepiej żyć Ewangelią. Proś Jezusa, aby przyniósł pocieszenie i nadzieję chrześcijanom w tym rozdartym wojną kraju.
• W szczególności kobiety są ściśle monitorowane przez swoje rodziny i mają ograniczony dostęp do informacji o wierze chrześcijańskiej.
• Módl się za wszystkich ludzi w Jemenie, którzy potajemnie szukają prawdy. Proś Boga, aby objawiał im Chrystusa.